عضو هیئت علمی بخش تحقیقات فنی و مهندسی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان غربی
چکیده
به منظور بررسی مدیریت بقایای گندم بر خصوصیات کمی و کیفی چغندرقند، آزمایشی به صورت اسپلیت بلوک در سه تکرار به مدت دو سال زراعی در ایستگاه تحقیقات کشاورزی میاندوآب تحت شرایط مزرعهای اجرا شد. تیمارهای مدیریت بقایای گیاهی شامل سوزاندن بقایا (روش مرسوم)، خرد کردن بقایا با دیسک و خرد نکردن بقایا در کرتهای اصلی و عملیات خاکورزی شامل شخم با گاوآهن برگرداندار به عمق بیست تا بیست و پنج سانتیمتر در پاییز، بهار، و پاییز و بهار (هر دو) در کرتهای فرعی مرتب شدند. طی دو فصل زراعی، صفات عملکرد ریشه، درصد قند، ناخالصیهای شربت، عمق نفوذ ریشه، کربن آلی، سفتی خاک، و وزن مخصوص ظاهری خاک اندازهگیری شد. نتایج تجزیه واریانس مرکب دادهها نشان داد که در عملکرد ریشه، عملکرد قند سفید، عمق نفوذ ریشه و کربن آلی، حداقل اختلاف آماری معنیداری برای یکی از سطوح تیمارهای مدیریت بقایای گیاهی و عملیات خاکورزی وجود دارد. تیمار دیسک با گاوآهن برگرداندار بیست تا بیست و پنج سانتیمتر در پاییز بیشترین عملکرد (48 تن در هکتار) و تیمار دیسک با گاوآهن برگرداندار در بهار کمترین مقدار عملکرد (67/39 تن در هکتار) را به دست داده است. عملکرد ریشه، عمق نفوذ ریشه و کربن آلی خاک تحت مدیریت بقایای گیاهی قرار گرفته و تیمار خرد کردن بقایا با دیسک و خرد نکردن نسبت به سوزاندن بقایا برتر بودند. عمق نفوذ ریشه در تیمارهای خرد کردن و خرد نکردن بقایا با دیسک و به ترتیب 4/85 و 76/82 سانتیمتر اندازهگیری شد که تیمارهایی برتر هستند. در بین تیمارهای خاکورزی، شخم پاییزه با عمق نفوذ ریشه 14/84 سانتیمتر برتر بود. افزایش مادة آلی خاک و عمق نفوذ ریشه در تیمارهای مدیریتی خرد کردن بقایا و خرد نکردن آنها باعث افزایش عملکرد ریشه چغندرقند در بقایای گندم شد. مصرف آب در شخم پاییز کاهش یافته و بهرهوری مصرف آب به حداکثر رسید. بهرهوری مصرف آب بر اساس عملکرد ریشه در تیمارهای شخم در پاییز، بهار، و پاییز و بهار به ترتیب برابر 32/4، 47/3، و 66/3 کیلوگرم به ازای یک مترمکعب آب آبیاری محاسبه شد.
مراجع
Aboudrare, A., Debaeke, P., Bouaziz, H. and Chekli, H. 2006. Effects of soil tillage and fallow management on soil water storage and sunflower production in a semi-arid Mediterranean climate. Agric. Water Manage. 83, 183-196.
Beàta, M., Pedro, L. O. A, M., Eleno, T., Aluisio G. D. A. and Luis I. O. V. 2005. No tillage and crop rotation effects on soil aggregation and organic carbon in a Rhodic Ferralsol from southern Brazil. Soil Till. Res. 80,185-200.
Biederbeck, V. A., Campball, C. A. and Zentner, R. P. 1989. Effect of crop rotation and fertilization on some biological properties of loam. Can. J. Sci. 4, 367-375.
Cochran, V. I., Sparrow, S. D. and Sparrow, E. B. 1994. Residue effects on soil micro and macro organisms. Can. J. Soil Sci. 9, 164-179.
Dala, R. C. 1989. Long-term effects on no-tillage crop residue and nitrogen on properties of a vartisol. Soil Soc. Am. J. 53, 1511-1515.
Kar, G. and Singh, R. 2004. Soil water retention-transmission studies and enhancing water use efficiency of winter crops through soil surface modification. Indian J. Soil Conserv. 8, 18–23.
Kar, G. and Kumar, A. 2007. Effects of irrigation and straw mulch on water use and tuber yield of potato in eastern India. Agric. Water Manage. 94, 109-116.
Lenssen, A. W., Johnson, G. D. and Carlson, G. R. 2007. Cropping sequence and tillage system influences crop production and water use in semiarid Montana, USA. Field Crops Res. 100, 32-43.
Playan, E. and Mateos, L. 2004. Modernization and optimization of irrigation systems to increase water productivity. CD Proceeding of the 4th International Crop Science Congress. 26 Sep-1 Oct, Brisbane, Australia.
Sainju, U. M., Singh, B. D., Whitehead, W. F. and Wang, S. 2006a. Carbon supply and storage in tilled and non-tilled soils as influenced by cover crops and nitrogen fertilization. J. Environ. Quality. 35, 1507-1517.
Sainju, U. M., Lenssen, A. W., Caesar, T. and Waddell, J. T. 2006b. Tillage and crop rotation effects on dryland soil and residue carbon and nitrogen. Soil Sci. Soc. Am. J. 70, 668-678.
Smika, D. E. 1991. Fallow management practices for wheat production in great plain. Agric. J. 82, 319-323.
Unger, P. W. 1988. Residue management effects on soil temperature. Soil Sci. Am. J.52, 1779-1782.
ابتدای صفحه