نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد پردیس ابوریحان دانشگاه تهران

2 دانشیار دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس

3 استادیار پردیس ابوریحان دانشگاه تهران

چکیده

ارزیابی عملکرد شبکه‌های آبیاری و زهکشی در نقاط مختلف دنیا نشانگر فاصلة زیاد آنها از شرایط مطلوب است.  علاوه بر مشکلات فیزیکی و بهره‌برداری از شبکه‌ها، محدودیت‌های روش‌شناسی ارزیابی عملکرد نیز موجب شده که روش‌های معمول ارزیابی عملاً در بهبود عملکرد شبکه‌ها تاثیر قابل توجهی نداشته باشند.  علی‌رغم تحقیقات زیاد در جهت ارائة روش‌های ارزیابی، مدیران و تصمیم‌گیران به دلیل تعدد و پیچیدگی متغیرهای موثر بر عملکرد و تنوع گزینه­های بهبود، همچنان در انتخاب گزینه‌های‌ برتر‌ بهبود عملکرد با مشکل مواجه هستند.  بنابراین، تعیین میزان بهبود عملکرد نسبت به تغییر عوامل تصمیم‌گیری، به منظور تعیین اولویت و انتخاب بهترین گزینه‌ های بهبود عملکرد حائز اهمیت است.  در این تحقیق یک مدل پشتیبانی تصمیم بر اساس روش تحلیل پوششی داده‌ها و تحلیل حساسیت آن توسعه یافته است.  مدل تهیه­شده علاوه بر ارزیابی عملکرد و تعیین استانداردها و ظرفیت‌های بهبود، با تحلیل حساسیت نتایج، میزان اثربخشی گزینه‌های بهبود و رتبه‌بندی آنها را تعیین و از آن به عنوان ابزار پشتیبانی تصمیم مدیران شبکه، برای انتخاب گزینه‌های بهبود استفاده می­کند.  مدل تهیه­شده با استفاده از اطلاعات هشت شبکه آبیاری و زهکشی کشور اجرا گردید.  که در این مقاله تنها به تشریح نتایج برای یکی از شبکه‌ها پرداخته شده است که  برای دیگر شبکه‌ها نیز قابل تعمیم است.  در این ارزیابی، کارایی شبکه "یک" 2/0 به دست آمد و مرجع آن تعیین شد و در مقایسه با مرجع مشخص گردید که این شبکه در مورد شاخص‌های "پرسنل" و "ماشین‌آلات" در مقایسه با دو شاخص دیگر "فنی" و "هزینه" عملکرد ضعیف‌تری داشته است.  در بین شاخص‌های "فنی" و "هزینه" نیز کاهش "هزینه" اثر بیشتری بر بهبود عملکرد شبکه داشته است.  صرفه‌جویی در مورد شاخص "ماشین‌آلات" نیز موثرتر از سایر نهاده‌های شبکه تعیین شد.  با استفاده از مدل توسعه یافته و قابلیت تحلیل حساسیت در روش تحلیل پوششی داده‌ها (DEA)، می‌‌توان اطلاعات لازم را جهت تصمیم‌گیری در مورد گزینه ‌های بهبود، که در دوره‌های ارزیابی ماهانه، فصلی یا سالانه به دست می­آید، در اختیار مدیران قرار داد.

عنوان مقاله [English]

Development of a Decision Support System to Evaluate and Improve the Performance of Irrigation and Drainage Networks

چکیده [English]

Performance evaluations on irrigation networks around the world show that they perform far below expectations. In addition to physical and managerial shortcomings, methodological difficulties contribute to poor performance. Traditional methods have only resulted in marginal performance improvements. A number of researchers are working on performance assessment methods for irrigation networks. However, because numerous components affect the performance of systems, selection of the appropriate performance improvement option is a complex issue. It is important to determine the impact of improvement options and variations in each decision component quantitatively on the degree of performance improvement. In this study, a decision support system based on data envelopment analysis (DEA) and its sensitivity analysis capability was developed. This model determines performance evaluation, performance standards and improvement potentials. The impact of different options on performance improvement is determined and ranked using sensitivity analysis. The ranked improvement options provide basic support for decision makers. The model was applied to eight irrigation networks and a sample of the results is presented. For example, the performance of sample network 1 is 0.2 and its reference unit is determined. The results show that personnel and machinery indicators perform more weakly than the technical and economic indicators. It was found that the economic indicator has a greater impact on the performance of the system than the technical indicator. Reducing the system input has more impact on performance improvement than the other indicators. The application of this decision support system, with its capability of sensitivity analysis in DEA, provides necessary information for system management to select improvement options.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Data Envelopment Analysis Method
  • Decision Support System
  • Irrigation and Drainage Network
  • Performance Evaluation
  • Performance Improvement Approaches
Alirezaee, M. R.and Mehrabian, S. 1997. Tutorial on data envelopment analysis. J. Sci. Islamic Azad University. 7(23): 459-497.
Anderson, P. and Petersen, N. C. 1993. A procedure for ranking efficient units in data envelopment analysis. Manag. Sci. 39, 1261-1264.
Anon. 2000. Guidelines on performance assessment. ICID Working Group on Irrigation and Drainage Performance. New Delhi. India.
Anon. 2002. Benchmarking performance in the irrigation and drainage sector. IPTRID. FAO. Italy.
Asgharpour, M. J. 2002. Multiple Criteria Decision Making. Tehran University Pub.
Banker, R. D., Charnes, A. and Cooper, W. W. 1984. Some methods for estimating technical and scale inefficiencies in data envelopment analysis. Manag. Sci. 30(9): 1078-1097.
Bos, M. G. 1997. Performance indicators for irrigation and drainage. Irrig. Drain. Sys. 11, 119-137.
Burt, C. M. and Styles, W. S. 1999. Modern water control and management practices in irrigation, impact on performance. FAO. IPTRID. World Bank. Water Report. No.19.
Chambers, R. 1987. Rapid appraisal for existing canal irrigation system. J. International Water Res. Develop. 7, 231-261.
Charnes, A., Cooper, W. W. and Rhodes, E. 1978. Measuring the efficiency of decision making units. European J. Operational Res. 2, 429-444.
Clyma, W., Lodermilk, M. and Corey, G. L. 1997. A research development process for improvement of on-farm water management. Water Manag. Tech. Report. No.47. Colorado State University. Fort Collins.
Farrell, M. 1957. The measurement of productive efficiency. J. Royal Statistical Society. Series A (General). 120, 253-281.
Heydarian, A., Monem, M. J., Fardad, H., Ghahery, A., Liaghat, A. and Teshnehlab, M. 2005. Irrigation performance assessment module by using fuzzy method. J. Agric. Sci. Natur. Resour. 12(1): 93-103. (in Farsi)
Khalkhali, M. 2005. Development of a decision support model for evaluation and improvement of performance of irrigation and drainage networks. M. Sc. Thesis. Aboureyhan Campus.  University of Tehran. Tehran. Iran. (in Farsi)
Khalkhali, M., Monem, M. J. and Ebrahimi, K. 2007. Performance evaluation and improving of irrigation and drainage networks using decision support system. CD Proceedings of the Workshop on the Management, Operation and Maintenance of Irrigation and Drainage Networks Sponsored by IRNCID. Tehran. Iran. (in Farsi)
Kinzli, K. D., Oad, R., Garcia, L. and Shafike, N. 2006. Decision Support Systems for Efficient Irrigation in the Middle Rio Grande. Available on the: http://mrgcd.com/cms/kunde/rts/ mrgcdcom/docs/223162097-08-23-2007-13-08-01.htm
Malano, H. M. and GAO, G. 1992. Ranking and classification of irrigation system performance using fuzzy set theory: Case studies in Australia and China. Irrig. Drain. Sys. 6, 129-148.
Mira da Silva, I., Park, J. R., Keatinge, J. D. H. and Pinto, P. A. 2001. A Decision Support System to Improve Planning and Management in Large Irrigation Schemes, Agricultural Water Management. No. 51.
Molden, D. and Sakthivadivel, R. 1998. Indicators for comparing performance of irrigated agricultural systems. International Water Manag. Ins.
Monem, M. J. and Ghodosi, H. 2004. Performance evaluation and improvement of eight irrigation networks using sensitivity analysis on data envelopment analysis models. J. Agric. Sci. Natur. Resour. 11(1): 69-77. (in Farsi)
Monem, M. J., Alirezaee, M. and Salehii, A. 2003. Performance evaluation of irrigation system operation using data envelopment analysis (DEA). J. Sci. Technol. Agric. Natur. Resour. Isf. Univ. Technol. Isf. Iran. 6(4): 11-25. (in Farsi)
Oad, R., Garcia, L., Kinzli, K. and Patterson, D. 2007. Efficient Irrigation Water Management and Use in the Middlr Rio Grande. New Mexico Interstream Commission. Fy 2006 Project Report. May.
Pasyar, F. and Monem, M. J. 2006. Development of performance assessment indices of irrigation networks separating managerial and structural aspect: Case study E1R1 cannel of Dez network. CD Proceedings of National Conference on the Management of Irrigation and Drainage Networks. School of Water Science Engineering. Shahid Chamran University. Ahvaz. Iran. (in Farsi)
Poorzand, A., Momeni, B., Tabarahmadi, M. Z. and Golmayee, H. 2006. Assessing the management of operation and maintains of Gorgan dam network using data envelopment analysis method. CD Proceedings of National Conference on the Management of Irrigation and Drainage Networks. School of Water Science Engineering. Shahid Chamran University. Ahvaz. Iran. (in Farsi)
Restrepo, C. G. 1983. A methodology to evaluate the performance of irrigation systems: Application to Philippine national systems. Ph.D. Thesis. Cornell University.
Rey, J., and Hemakumara, H. M. 1994. Decision Support System (DSS) for Water Distribution Management. Working Paper. No. 31. IIMI.
Sam-Amoah, L. K. and Gowing, J. W. 2001. Schemes with minimum data on water deliveries. J. Irrig. Drain. 50, 31-39.
Schuurmans, W., Grawitz, B. and Clemmens, A. J. 1995. Guidelines for presentation of canal control algorithms. Water Resources Engineering. Proceedings of First International Conference Sponsored by the Water Resources Engineering Division of ASCE. Aug. 14-18. San Antonio. Texas. 1, 179-183.
Sheng-Feng Kuo., Merkley, G. P. and Liu, C. W. 2000. Decision support for irrigation project planning using a genetic algorithm. Agricultural Water Management. No. 45.
Small, L. E. and Sevendes, M. 1990. A framework for assessing irrigation performance. Irrig. Drain. Sys. 4, 283-312.
Wolters, W. and Bos, M. G. 1996. Statistical methods for irrigation systems water delivery performance evaluation. Irrig. Drain. Sys.