نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیئت علمی مؤسسه تحقیقات برنج کشور

2 عضو هیئت علمی مؤسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور، مراغه

چکیده

به منظور بهبود بهره‌وری آب وارزیابی اقتصادی کمآبیاری در شالیزارها به روش خشکه کاری، آزمایشی بر پایة طرح بلوکهای کامل تصادفی و در سه تکرار برای برنج رقم طارم در مدت دو سال زراعی (80-1379 و 79-1378)در مزرعة تحقیقاتی مؤسسه تحقیقات برنج کشور، مازندران(آمل) به اجرا درآمد.  تیمارهای هفتگانه آبیاری شامل مدیریتهای مختلف غرقاب متناوب در مراحل رشد بود.  برای تحلیل اقتصادی از روش بودجهبندی جزیی وشاخص نسبت درآمد ناخالص به هزینة تولید ومیزان سود خالص استفاده شد.  در تجزیه وتحلیل اقتصادی مشخص شد که تیمار3T  (تیماری که پس از گذشت 30روز از مرحلة بذرپاشی دارای  ارتفاع آب متناوب (صفر تا 5 سانتی‌متر) در طی دورة رشد است) دارای نسبت درآمد ناخالص به هزینة تولید برابر57/1 است وبا 25 درصد کاهش آب مصرفی نسبت به شاهد، تنها 8 درصد افت عملکرد دارد، وسود خالص به ازای واحد آب مصرفی آن نسبت به شاهد (تیماری که پس از گذشت 30 روز از مرحلة بذرپاشی دارای ارتفاع آب 5 سانتیمتر و غرقاب دائم در سرتاسر دورة رشد است) 4/19 درصد بیشتر استمیزان عملکرد برنج سفید تیمار 3T برابر 2017 کیلوگرم در هکتار است.  بنابراین بر اساس نتایج این تحقیق، یکی از روشهای مدیریت آب در راستای ارتقای بهرهوری از آب کشاورزی وکسب سود بیشتر، استفاده ازبرنامه بهینه کم‌آبیاری در شیوه کشت خشکه‌کاری در مناطق مناسب است.

عنوان مقاله [English]

Economic Analysis of Deficit Irrigation Management for Rice in Direct Dry Seeded Farming

1-     Arabzadeh, B. 2002. Water and irrigation at rice farming. 145p. (In: Farsi)
2-     Arabzadeh, B., Aghajani, S. 2002. Rice (Growth, water requirement, disease and weed control). 160p. (In: Farsi)
3-     Brown, K. W., Turner, F. T., Thomas, J. C., Deuel, L. E., and Keener, M. E. 1978. Water balance of flooded rice paddies. Agric. Water Manage. 1, 277-291.
4-     Chandler, F. R. 1989. Rice in the tropics: A guide to the development of national programs. Westview press. Boulder Co.
5-     Chatterjee, B. N. and Maiti, S. 1985. Principles and practices of rice growing. 2nd Ed. Oxford and IBH Publishing Co. Ltd. New Delhi.
6-     Dawe, D., Seckler, D. and Barker, R. 1998. Water supply and research for food security in Asia. Proceeding of the Workshop on Increasing Water Productivity and efficiency in rice - based system. July. IRRI. Los Bonas. Philippines.
7-     De Datta, S. K. 1981. Principles and practices of rice production. John Wiley and Sons. N. Y. 618p.
8-     F.A.O. 1997. Production yearbook. Vol. 50. FAO. Rome. 240p.
9-     Ibrahim, M. A. M., El-Gohary, S. A., Willardson, L. S. and Sisson, D. V. 1995. Irrigation interval effects on rice production in the Nile Delta. J. of Irrig. Sci. 16, 29-33.
10- Keshavarz, A., Sadeghzadeh,K.2000. Agricultural water use management, feauture demand, drought, present condition and new technology for optimization of water use. 10th National Seminar of IRNCID (Iranian National Committee on Irrigation and Drainage). Tehran. Iran. (In: Farsi)
11- Kheirabi, J., Tavakoli, A. R. Entesari, M. R. and Salamat, A. R. 1996. Deficit irrigation manuals. Iranian National Committee on Irrigation and Drainage (IRNCID). 218p. (In: Farsi)
12- Li, Y. H. and Cui, Y. N. 1996. Real time forecasting of irrigation water requirements of paddy fields. Agric. Water Manage. 31, 185-193.
13- McCauley, G. N. 1990. Sprinkler vs. flood irrigation in traditional rice production regions of southeast Texas. Agron. J. 82, 677-683.
14- Nai-Kin, H., Cheng, C. M., Murat, M. and Ismail, M. Z. 1993. MADAS experiences in direct seeding. Paper in direct seeding. Workshop on Water and Direct Seeding for Rice. 14-16 June. Muda Agricultural Development. Ampang Jajar. Alor Setar. Malaysia.
15- Nakamura, Y., Murase, H. and Shibusawa. 1983. AMA. 14(3):11-14.
16- Saadati, N., Asadi, R. and Nasiri, M.  1999. Study of stress at different growth stages on rice cultivars (Tarom and Nemat) yield and determinig of water use. Final Research Report. Rice Research Institute. Paper No. 78. 451. 19-26. (In: Farsi)
17- Sepaskhah, A. R., Tavakoli, A. R. and Mousavi, F. 2006. Deficit irrigation, principals and practice. No. 100. Iranian National Committee on Irrigation and Drainage (IRNCID). 291p. (In: Farsi)
18- Siadat, H. 1972. Study soil and water at rice farming of Iran. Soil and Water Research Institute (SWRI). Paper No. 256. (In: Farsi)
19- Singh, K. N. and Bhattacharrya, H. C. 1989. Direct seeded rice. Publishing co. prt.ltd, 66 japan. New Delhi 110001.
20- Surek, H., Aydin, H., Cakir, R., Karaata, H., Negis, M. and Kusku, H. 1996. Rice yield under sprinkler irrigation. International Rice Research Notes. 21, 2-3.
21- Tabbal, D. F., Bouman, B. A. M., Bhuiyan, S. I., Sibayan, E. B. and Satter, M. A. 2002. On- farm strategies for reducing water input in irrigated rice, case studies in the pilippines. Agric. Water Manage. 56, 93-112.
22- Tripathi, R. P., Kushava, H. S. and Mishra, R. K. 1986. Irrigation requirements of rice under shallow water table conditions. Agric. Water Manage. 12, 127-136.
23- Tuong, T. P. and Bhuiyan, S. I. 1999. Increasing water use efficiency in rice production: Farm level perspectives. Agric. Water Manage. 40, 117-122.
24- Turner, F. T. and Mc Cauley, G. N. 1983. Rice. In: Teare, I. D. and Peet, M. M. (Eds.). Crop water relations. John Willey & Sons. N. Y. 307-380.
25- Westcott, M. P. and Vines, K. W. 1986. A comparison of sprinkler and flood irrigation for rice. Agron. J. 82, 667-683.