نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی خراسان رضوی

چکیده

     به منظور بررسی تحمل به خشکی لاینها و ارقام گندم بهاره آزمایش یکنواخت سراسری مناطق معتدل کشور (M-75)، آزمایشی در قالب طرح کرتهای خرد شده نواری (Strip plot) با استفاده از طرح پایة بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار، در مدت دو سال زراعی متوالی
(79-1377) در ایستگاه تحقیقات کشاورزی طرق (مشهد) اجرا شد. کرتهای اصلی (فاکتور افقی) شامل سه دور آبیاری: 10، 20 و 30 روز با استفاده از سیستم آبیاری قطره ای بود. کرتهای فرعی (فاکتور عمودی) شامل: 20 لاین یا رقم گندم بهاره از آزمایشات یکنواخت سراسری مناطق معتدل کشور (M-75-1-20) بود. تاریخ کاشت، میزان بذر، و کود مصرفی بر اساس نیاز گیاه و عرف ایستگاه در نظر گرفته شد. نتایج  آزمایشها نشان داد که با دور آبیاری 10 روز، لاینهای M-75-8، M-75-6، M-75-2 و M-75-16  به ترتیب بالاترین تولید را داشتند. در دور آبیاری 20 روز لاینهای M-75-2،M-75-14 ،M-75-16 وM-75-12 و در دور آبیاری 30 روز لاینهایM-75-15  ، M-75-4،M-75-2    و M-75-14 به ترتیب حداکثر محصول را تولید کردند. به طور خلاصه، لاین (M-75-2) با عملکرد دانة بالاتر و کارآیی مصرف آب مطلوب‌تر، می‌تواند در شرایط نرمال و تنش خشکی به عنوان یک لاین متحمل به خشکی معرفی شود.

عنوان مقاله [English]

Effect of Irrigation Intervals on Yield of Wheat Lines and Cultivars

چکیده [English]

In order to study of drought tolerance levels in some wheat lines and cultivars based on uniform regional wheat yield trial (URWYT-M-75) an experiment was carried out using a strip plot design based on complete block design with 3 replications for two years (1998-2000) in Torogh Agricultural Research Station (Mashhad, Iran). The main plots (Horizontal factor) were 3 levels of irrigation: 10, 20 and 30 days irrigation interval. For irrigation were used on drip irrigation system. The sub plots (Vertical factor) were 20 lines or cultivars of spring bread wheat set up for URWYT
(M-75-1-20). Sowing date, the amount of seed and fertilizer were as normal rates in region. For measuring of water requirement and irrigation, were used on drip irrigation system. For each irrigation, measured the soil moisture before that. The results showed that when irrigation interval was 10 days, the lines yield of M-75-8, M-75-6, M-75-2 and M-75-16 were higher than other lines. When the irrigation interval was 20 days, the lines of M-75-2, M-75-14, M-75-16 and M-75-12 produced the highest. In 30 days irrigation interval, the lines of M-75-15, M-75-4, M-75-2 and M-75-14 had maximum yields. As summery, M-75-2 line was better than other because indicated good flexibility and water use efficiency, in normal and stress condition.

کلیدواژه‌ها [English]

  • cultivar
  • Drought Stress
  • Irrigation interval
  • Line
  • Wheat
1-     اهدایی، ب. 1372. انتخاب برای مقاومت به خشکی در گندم. اولین کنگره زراعت و اصلاح نباتات ایران. کرج.
2-     بی نام. 1378. وضعیت آب و آبیاری در استان خراسان. کمیسیون آب، شورای پژوهش و فن آوری استان خراسان. خبرنامه شماره 4.
3-   حسینی، س.ک. 1379. بررسی اثرات تنش های خشکی و گرما بر روی ارقام پیشرفته گندم نان در شرایط دیم گرمسیری گچساران. ششمین کنگره زراعت و اصلاح نباتات ایران. بابلسر، مازندران.
4-     دستفال، م. و رمضانپور، م. 1379. ارزیابی مقاومت به خشکی ارقام گندم در شرایط آب و هوایی داراب. ششمین کنگره زراعت و اصلاح نباتات ایران. بابلسر، مازندران.
5-     رحیمیان مشهدی، ح. 1369. واکنش گندم در مقابل دمای بالا و تنش رطوبت. مجله علوم و صنایع کشاورزی. جلد 4. شماره 1.
6-   زراع فیض آبادی، ا. و قدسی، م. 1377. ارزیابی عکس العمل مقاومت به خشکی ارقام و لاین های جدید گندم زمستانه و نیمه زمستانه . پنجمین کنگره زراعت و اصلاح نباتات ایران. کرج.
7-   صارمی، م. 1372. بررسی حساسیت ارقام گندم در مراحل مختلف رشد فیزیولوژیکی نسبت به کمبود رطوبت. اولین کنگره زراعت و اصلاح نباتات ایران. کرج.
8-     علیزاده، ا. 1372. اصول طراحی سیستم های آبیاری، انتشارات آستان قدس رضوی.
9-   قدسی، م.، ناظری، م. و زارع فیض آبادی، ا. 1377. واکنش ارقام جدید و لاینهای امیدبخش گندم بهاره نسبت به تنش خشکی. پنجمین کنگره زراعت و اصلاح نباتات ایران. کرج.
10- نادری، ا. و ‎‎‎مشرف، غ. 1379. اثرات تنش خشکی بر عملکرد دانه و صفات زراعی وابسته به آن در ژنوتیپ های
         گندم. ششمین کنگره زراعت و اصلاح نباتات ایران. بابلسر، مازندران.
11- Fisher, R. A. 1979. Growth and water limitation to dryland wheat yield in Australia: a physiological framework. The journal of the Australian Institute of Agricultural Science.
12- Fisher, R. A. and Maurer. R.1978. Drought resistance in spring wheat cultivars. Grain yield responses. Aust. J. Agric. Res. 29, 897-912
13- Khana-Chopra, R., Rao, P. S. S., Maheswari, M., Liu, X. B. and Shivshankar. K. S. 1994. Effect of water deficit on accumulation of dry matter, carbon and nitrogen in the kernel of wheat genotypes differing in yield stability. Annals of  Botany. 74: 5, 503-511.  
14- Levitt, J. 1980. Response of  plant to environmental stresses. Vol. 2. Water, radiation, salt and other stresses. Academic press.
15- Svihra, J. 1992. Effect of  temperature and water stress after unthesis on the grain sink capacity of some winter wheat cultivars. Rostlinna Vyroba. 38:12, 889-994.