نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اصفهان

چکیده

به‌ منظور بررسی‌ تحمل‌ ارقام‌ و لاین‌های‌ برنج‌ به‌ تنش‌ خشکی‌ و تعیین‌ اثر‌ این‌ تنش‌ برعملکردو اجزای‌ عملکرداین‌ گیاه‌، آزمایشی‌ در سال­های‌ زراعی‌ 81-1380 و 82-1381در ایستگاه‌ تحقیقات‌ شهید فزوة‌ اصفهان‌ اجرا شد.  آزمایش‌ به‌ صورت‌ طرح‌ آماری‌ کرت­های‌ خرد شده‌ در قالب‌بلوک‌های کامل‌ تصادفی‌ در سه‌ تکرار اجرا گردید.  سه‌ تیمار میزان‌ آب‌ آبیاری‌ شامل‌ آبیاری‌ با عمق‌ 5/3 سانتی‌متر در تمام‌ دورة فصل‌ رشد(I1)، آبیاری‌ با عمق‌ 2/2 سانتی‌ متر در تمام‌ دورة فصل‌ رشد (I2)،وتیمار کنترل‌ عمق‌ آب‌ آبیاری‌ بین صفر تا 5/1 سانتی­متر (I3) در کرت­های‌ اصلی‌ و هشت‌ رقم‌ برنج‌ (گرده‌ محلی‌، زاینده‌رود، سازندگی‌، حسنی‌‌، 97-67، 113-67، 47-67 ، و 72-67) در کرت­های‌ فرعی‌ قرار گرفتند.  طی‌ دوره‌ و در پایان‌ فصل‌ رشد، صفات‌ عملکرد دانه و اجزای‌ عملکرد ‌ در تیمارهای‌ مختلف‌ اندازه‌گیری‌ شد.  نتایج‌ نشان‌ داد که‌ تأثیر مقادیر‌ مختلف‌آب‌ مصرفی‌ بر شاخص‌های‌ درصد پوکی‌، ارتفاع‌ بوته‌، طول‌ خوشه‌، طول‌ ریشه‌، وزن‌ خشک‌ ریشه‌،‌ و کارآیی مصرف آب (WUE) در سطح‌ یک‌ درصد (£0.01r) معنی‌دار شد.  این‌ اثر بر بقیه‌ شاخص‌ها معنی‌دارنگردید.  همچنین‌ ارقام‌ مورد بررسی‌ تفاوت‌ کاملاً معنی­داری ‌(£0.01r) از نظر تعداد روز تا 50 درصد رسیدگی‌، طول‌ ریشه‌، وزن‌ خشک‌ ریشه‌، ارتفاع‌ بوته‌، طول‌ خوشه‌، وزن‌ هزار دانه‌،درصد پوکی‌، عملکرد دانه‌، تعداد پنجه‌، عرض‌ و طول‌ دانه‌ شلتوک‌، تعداد دانه‌ در خوشه‌ وWUE داشتند.  ارقام‌ از نظر  شاخص‌ تعداد روز تا رسیدگی‌ کاملدارای‌ تفاوت‌ معنی‌­داری‌ در سطح‌ پنج‌ درصد (£0.01r) بودند.  میانگین‌WUE در تیمار I3 حداکثر و برابر 77/0 کیلوگرم‌ بر مترمکعب به دست‌ آمد.  همچنین‌ رقم‌ زاینده‌رود دارای‌ بالاترین‌ مقدار WUE بود.  بعد از این‌ رقم‌، ارقام‌ 113-67 و سازندگی‌ بیشترین‌ مقدار WUE را دارا بودند.  با توجه‌ به‌ اهمیت‌ بهینه­سازی‌ آب‌ مصرفی‌ به عنوان‌ دیدگاه‌اصلی‌ در روش­های‌ اعمال‌ تنش‌ خشکی‌ و بروز بحران‌ آب‌ در مناطق خشک و نیمه­خشک‌ کشور، تیمار I3 پیشنهاد گردید.

عنوان مقاله [English]

Investigation on Response of Rice Cultivars and lines to various water Irrigation Depths in Lenjan District of Isfahan

Abedi, H. and Damadzadeh, M. 1997. C Test Experiments 1993-96. Research Report. No. 343. Iranian Scientific Research Council. (in Farsi)
2- Abedi, H. 1998. Rice. Agricultural Research, Education and Extension Organization. No. 58. Iranian Scientific Research Council. (in Farsi)
3- Alizadeh, A. 1999. Water, Soil and Plant Relationship. Imam Reza University. Mashhad. Iran. (in Farsi)
4- Arabzadeh, B. 2002. Water and irrigation in rice culture. Rice Research Institute of Iran. 137- 140. (in Farsi)
5- Arabzadeh, B. and Tavakoli, A. 2005. Optimal management of deficit irrigation for rice in transplanted (TP) forming. J. of Agri. Sci. and natural resources. 12(4): 11-20. (in Farsi)
6- Cabangon, R. J., Cstillo, E. G., Bao, L. X., Lu, Wang, G. H., Cui, Y. L., Tuong, T. P., Bouman, B. A. M., Li, Y. H., Chen, C. D. and Wang, J. Z. 2001. Impact of alternate wetting and drying irrigation on rice growth and resource-use efficiency. In: Barker, R., Li, Y. H. and Tuong, T. P. (Eds.) Water-saving Irrigation for Rice. Proceeding of an International Workshop. International Water Management Institute. Colombo. Sri Lanka. 55-79.
7- Fukuda, H. and Tsutsui, H. 1979. Rice Irrigation in Japan. Japan.
8- Herve, P. 1997. Guilan, a successful irrigation project in Iran. Irrig. Drain. Sys. 10, 95-107.
9- Keshavarz, A. and Sadeghzadeh, K. 2000. Agricultural water management: Current situation, future perspective and some strategies for its optimization. Proceeding of the 10th Seminar of Iran National Committee on Irrigation and Drainage. Nov. 15-16. Tehran. Iran. 377-397. (in Farsi)
10- Lafitte, H. R., Courtois, B. and Atlin, G. N. 2002. The international rice research institute’s experience in field screening for drought tolerance and implications for breeding. In: Saxena, N. P. and O’Toole, J. C. (Eds.) Field Screening for Drought Tolerance in Crop Plants with Emphasis on Rice. International Crop Research Institute for the Semi-Arid Tropics. Patancheru. India. 25-40.
11- Li, Y. H. and Cui, Y. L. 1996. Real time forecasting of irrigation water requirements of paddy fields. Agr. Water Manag. 31, 185-193.
12- Mc Cauley, G. N. 1990. Sprinkler vs. flood irrigation in traditional rice production regions of southeast Texas. Agron. J. 82, 677-683.
13- Nahvi, M., Yazdani, M. R. and Sorush, H. R. 2000. Study the effect of interval irrigation on water using in rice, yield and yield components. Proceddings of the 10th seminar of Iranian National Committee on Irrigation and Drainage. Nov. 15-16. Tehran. Iran. 289-296. (in Farsi)
14- Pimoradian, N., Kamgar- Haghigh, A. A. and Sepaskhah, A. R. 2000. Estimating application and water use efficiencies of a rice field in Kooshkak area of Fars Province. Proceedings of the 10th seminar of Iranian National committee on Irrigation and Drainage. Nov. 15-16. Tehran. Iran.
27-35. (in Farsi)
15- Pirmoradian, N., Kamgar- Haghighi, A. A. and Sepaskhah, A. R. 2002. Water requirement and KC value of rice in Kooshkak area of Fars Province. J. of Agric. Sci. and natural resources. 6(3):  15-21. (in Farsi)
16- Razavipur, T., Yazdani, M. and Kavosi, M. 2000. Effect of water stress and rice different growing stages on grain yield- binam variety. Proceedings of the 6th soil science congress of Iran. Mashhad. Iran. 613-618. (in Farsi)
17- Saadati, N., Asadi, R. and Nasiri, M. 1999. Study the effect of water stress at rice different growing stages on water using and grain yield. Resarch Report. No. 451. Iraninan Scientific Research Council. 19-26. (in Farsi)
18- Yazdani, M. R., Fatollahzadeh, F., Sharifi, M. M., Padasht, F. and Kavosi, M. 2000. Comparision of application sprinkler and submerged irrigation methods for direct seeding and planting rice. Proceedings of the 10th Seminar of Iranian National Committee Irrigation and Drainage. Nov. 15-16. Tehran. Iran. 51-67. (in Farsi)