جمال محمد ولی سامانی؛ رضا فرشاد
دوره 5، شماره 4 ، اسفند 1383، ، صفحه 77-88
چکیده
در سالهای اخیر، سدهای پاره‌سنگی برای مدیریت حوزه و کنترل سیل مورد توجه قرار گرفته است. مزیت مهم این نوع سازه ها علاوه بر بخش هیدرولیکی، در سازگاری کامل آنها با طبیعت و محیط زیست است. جریانهای سیلابی معمولاً بار رسوب بالایی دارند و به علت طبیعت نفوذ‌پذیری سد پاره‌سنگی از درون آن تراوش وجود خواهد داشت. در شرایطی که گرادیان جریان داخلی ...
بیشتر
در سالهای اخیر، سدهای پاره‌سنگی برای مدیریت حوزه و کنترل سیل مورد توجه قرار گرفته است. مزیت مهم این نوع سازه ها علاوه بر بخش هیدرولیکی، در سازگاری کامل آنها با طبیعت و محیط زیست است. جریانهای سیلابی معمولاً بار رسوب بالایی دارند و به علت طبیعت نفوذ‌پذیری سد پاره‌سنگی از درون آن تراوش وجود خواهد داشت. در شرایطی که گرادیان جریان داخلی سد پاره سنگی بیش از مقدار بحرانی باشد رسوبات درون آن حرکت میکنند و انتقال خواهند یافت. اگر میزان انتقال رسوبات بیشتر از ظرفیت انتقال رسوب رودخانه در پایین دست باشد رسوبگذاری و اگر کمتر باشد فرسایش اتفاق می‌افتد.لذا تعیین شرایط انتقال رسوب در این نوع سدها اهمیت دارد. با استفاده از رابطة انتقال رسوب در جریانات آرام و مدل یک بعدی جریان، مدلی برای انتقال رسوب در جریانات متلاطم سنگدانه‌ای به دست آمد. در مدل پیشنهادی، ضریب معادلة گرادیان بحرانی از راه آنالیز ابعادی به دست آمد. برای تعیین ضرایب مدل، از داده‌های آزمایشگاهی استفاده شد. روی نمونه‌ای از سد پاره‌سنگی با مقطع مستطیل شکل به طول 600 و ارتفاع و عرض 300 میلیمتر در فلوم آزمایشگاهی با استفاده از سنگدانه‌هایی به قطر متوسط 5/14 و 21 میلیمتر و رسوباتی به قطر متوسط 256/0، 362/0 و 512/0 میلیمتر آزمایشهایی اجرا شد. محدودة دبیهای مورد استفاده بین 5 تا 13 لیتر بر ثانیه است. نتایج مدل، تطابق خوبی با داده‌های آزمایشگاهی نشان می‌دهد.
