نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

عضو هیئت علمی بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان

چکیده

در مدیریت آبیاری، کم‌آبیاری روشی است که بر اساس آن ضمن وارد نیامدن خسارات شدید به گیاه در اثر تنش خشکی، در مقدار آب آبیاری صرفه‌جویی می‌شود.  غلات از جمله محصولات زراعی هستند که امکان به کارگیری مدیریت کم‌آبیاری برای آنها وجود دارد.  به منظور مشخص کردن اثر کم‌آبیاری بر خصوصیات کیفی ذرت دانه‌ای (ارقام 647 و 704)، تحقیقی سه ساله (80-1378) با چهار تیمار آبیاری شاهد، آبیاری کامل، 80 درصد آبیاری کامل و 60 درصد آبیاری کامل در قالب طرح آماری بلوک‌های کامل تصادفی به صورت بلوک خرد شده با سه تکرار در ایستگاه تحقیقات کبوترآباد اصفهان اجرا شد.  قبل از شروع کاشت، نسبت به نمونه‌گیری آب، خاک و انجام آزمایش‌های مورد نیاز اقدام شد.  میزان کود مصرفی طبق نتایج آزمون خاک و دستورالعمل مؤسسه تحقیقات خاک و آب تعیین گردید.  در مهر ماه هر سال پس از عملیات برداشت خصوصیات کیفی محصول شامل: درصد چربی، پروتئین، خاکستر، و عملکرد دانه اندازه­گیری و داده‌های ثبت شده در مدت سه سال آزمایش تجزیة مرکب گردید.  نتایج نشان داد که اثر رقم روی هیچ یک از صفات مورد اندازه‌گیری معنی‌دار نیست و از نظر عملکرد محصول تفاوت معنی‌دار (05/0£p ) بین تیمارهای آبیاری وجود دارد.  همچنین مشخص شد که اثر تیمارهای آبیاری بر درصد پروتئین، ‌چربی، و خاکستر معنی‌دار نیست.  بیشترین میزان چربی و خاکستر در تیمار آبیاری کامل و کمترین آن در تیمار 60 درصد آبیاری کامل به دست آمد.  مقدار پروتئین نیز در تیمار 60 درصد آبیاری کامل، حداکثر بود.  یافته‌ها نشان داد با در نظر گرفتن بررسی‌های آماری و اهمیت بهنیه‌سازی آب مصرفی با کم‌آبیاری و بر اساس مقادیر کارآیی مصرف آب (WUE)، تیمار 60 درصد آبیاری کامل بر سایر تیمارها برتری دارد و به عنوان یک روش مدیریتی کارآمد در آبیاری مزارع ذرت توصیه می‌شود.

عنوان مقاله [English]

Effects of Deficit Irrigation on Quality Characteristics and Yield of Grain Maize in Isfahan Region

1-Aghdaie, M. and Rezaie, M. 2002. Determination of potential consumed water by lysimiter. Isfahan Agricultural Research Center. Final Report. No.341/55. 25p. (In: Farsi).
 2-Akbari, M., Salemi, H. R., Sohrabi-Moshkabadi, B. and Keshmiripur, B. 1999. Evaluation and comparision of different methods of designing optimum furrow length. Agricultural Research and Education Organization.Tehran. Final Report. No. 134. 135p. (In: Farsi).
3-Anon. 2003. Iranian organization data bank. Ministry of Jihad-e-Agriculture. Economical and Programming Deputy. Technical Report. No. 82/04. 250p. (In: Farsi).
4-Caker, R. 2004. Effect of water stress at different development stage on vegetative and reproductive growth of corn. Field Crops Research. 89 (1): 1-16.
5-Caldwell, D. S., Spurgeon, W. E. and Manges, H. L. 1994. Frequency of irrigation  for subsurfare drip-irrigation corn. Trans. of the ASAE. 37 (4): 109-115.
6-Chaudhry, M. R. and Qureshi, A. S. 1991. Irrigation techniques to improve application efficiency and crop yield. J. of Drain. and reclamation. University of Agriculture. Faisalabad, Pakistan.
7- English, M. and Raja, S. N. 1996. Perspectives of deficit irrigation. Agric. Water manag. 32, 1-14.
8- Fishbach, P. E. and somerhalder, B. R. 1974. Irrigation design requirement for corn. Trans. of the ASAE. 17, 162-167.
9- Gheisi, J. 1988. A summary of research results on maize in Fars area. Technical Report. Soil and Water Research Institute. No.757. 35p. (In: Farsi).
10- Kheyrabi, J., Tavakoli, A. R., Entesari, M. R. and Salamat, A. R. 1996. Deficit irrigation manual. Iranian National Committee on Irrigation and Drainage. Tehran. (In: Farsi).
11- Majedi, M. 1994. Food chemical analysis methods. Jahad Daenshgahi Editions. Tehran University. Tehran. 108p. (In: Farsi).
12- Parvaneh, V. 1992. Food chemical analysis and quality control. Tehran University Edition. Tehran. 325p. (In: Farsi).
13- Paulsen, J. 1991. Relationships among maize quality factors. Cereal Chem. 68(6): 602-605.
14- Sabzi, M. H. 2000. Maize. Isfahan Agricultural Education and Extention. Technical Report. Sixth  book. 37p. (In: Farsi).
15- Sajadi, A. 1986. Some issues on adaptation and resistance to water stress in crops. Soil and Water Research Institute. No. 1. 41p. (In: Farsi).
16- Sprague, G. F. and Dyuley, J. W. 1992. Corn and vorn improvement. American Society Agriculture. USA. 95-105.
17- Tavkoli, A. R. 1996. Optimization of deficit irrigation based on production and cost functions. Proceedings of the 1st Seminar of Water Resources. Tabriz University. Iran. Tabriz. (In: Farsi).