نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

عضو هیأت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اصفهان

چکیده

 به منظور بررسی واکنش ارقام جدید و تجارتی گندم و یک لاین امیدبخش به تیمارهای مختلف کم‌آبیاری،‌ آزمایشی در ایستگاه تحقیقات کشاورزی کبوتر آباد به ‌صورت طرح آماری کرت­های خرد شده در قالب بلوک‌های کامل تصادفی درسه تکرار اجرا شد.  سه تیمار میزان آب آبیاری شامل 100، 80، و 60 درصد تبخیر و تعرق محصول در کرت­های اصلی و شش رقم گندم (پیشتاز، شیراز، M-73-18، مرودشت، مهدوی، و بک کراس روشن) در کرت­های فرعی قرار گرفت.  طی دورة رشد و در پایان فصل رشد عملکرد و خصوصیات کیفی در تیمارهای مختلف اندازه‌گیری شد و داده‌های ثبت شده طی سه سال زراعی 81-1380‏‏‏، 82- ١381و 83-1382 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.  نتایج نشان داد که تأثیر میزان‌های مختلف آب آبیاری بر عملکرد دانه، کارآیی مصرف آب (WUE)، و کشش‌پذیری خمیر در سطح یک درصد(01/0r) معنی‌دار است.  تأثیر میزان آبیاری بر صفات، تعداد سنبله در مترمربع، و گلوتن در سطح پنج درصد
(05/0
r) معنی‌دار است ولیتأثیر میزان‌های آبیاری بر صفات پروتئین، خاکستر، عدد زلنی، و مقاومت به کشش‌پذیری خمیر معنی‌دار نیست.   ارقام مورد بررسی تفاوت کاملاً معنی­داری (01/0r) از نظر عملکرد دانه،عدد زلنی (رسوب)، مقاومت به کشش و کشش­پذیری خمیر داشتند.  البته تفاوت این ارقام در خصوص صفات پروتئین، خاکستر و گلوتن معنی­دار نشد.  میانگین مقادیر WUE در تیمار 60 درصد تبخیر و تعرق محصول، حداکثر و برابر 54/1 کیلوگرم بر مترمکعب به دست آمد.  همچنین رقم پیشتازدارای بالاترین مقدار WUE بود.  بعد از این رقم، لاینM-73-18 و رقم بک کراس روشن بیشترین مقدارWUE را دارا بودند.  از این رو در مناطق خشک ارقام مذکور تحت مدیریت 40 درصد کسر آبیاری بر سایر ارقام برتری دارند.

عنوان مقاله [English]

Effects of Limited Irrigation on Grain Yield and Qualitative Traits of Six New Wheat cultivars in Kaboutarabad-Istahan

1-  Asadi, H., Neishabouri, M. and Siadat, H. 2003. Determination of wheat sensitivity coefficient to water stress in different growth stages in Karaj area. Iranain Agric. Sci. J. 34(3): 579-586. (In Farsi)
2-  Behnia, M. R. 1994. Cold region cereals. Tehran University. Tehran. 39-41. (In Farsi)
3-  Danaei, A. and Ayeneh, L. 2000. Investigation and comparison of wheat varieties yield in limited irrigation. Proceeding of the 6th Congress of Agronmy and Plant Breeding of Iran. Babolsar. Mazandaran University. 471-472. (In Farsi)
4-  Doorenbos, J. and Pruitt, W. O. 1977. Crop water requirements. FAO. Irrigation and Drainage Paper. Rome. 24, 18-34.
5-  Ghajarsepanlou, M. and Siadat, H. 1999. Effect of water stress on wheat sprouting characteristics. J. of Soil and Water Sci. 13(1): 86-98. (In Farsi)
6-  Güler, M. 2002. Irrigation effects on quality characteristics of durum wheat. Can. J. Plant Sci. 83, 327-331.
7-  Guttieri, M. J., Ahmad, R., Stark, J. C. and Souza, E. 2000. End-use quality of six hard spring wheat cultivars at different irrigation levels. J. of Crop Sci. 40, 631-635.
8-  Guttieri, M. J., Stark, J. C., O’brien, K. and Souza, E. 2001. Relative sensitivity of spring wheat grain yield and quality parameters to moisture deficit. J. of Crop Sci. 41, 327-335.
9-  Karimi, H. 1992. Wheat. University Pub. Center. (In Farsi)
10- Kaveh, J. 1993. Crops quality. Proceeding of the 1st Congress of Agronomy and Plant Breeding of Iran. Faculty of Agriculture. Tehran University. 223-234. (In Farsi)
11- Kimball, B. A., Morris, C. F., Pinter, P. J. and Brooks, T. J. 2001. Elevated Co2, drought and soil nitrogen effects on whecat grain quality. New phyto. 150, 295-303.
12- Majedi, M. 1994. Food chemical analysis methods. Jihad-e-daneshgahi Pub. Tehran University. (In Farsi)
13- Malakouti, M. J. and Gheibi, M. N. 2000. Determination of critical limit of effective nutritional elements in soil, plant and fruit. Agricultural Education Pub. 32-35. (In Farsi)
14- Öztürk, A. And Aydin, F. 2004. Effect of water stress at various growth stages on some quality characteistics of winter wheat. J. of Agron. and Crop Sci. 190(2):
93-99.
15- Parvaneh, V. 1992. Food chemical analysis and quality control. Tehran University Pub. (In Farsi)
16- Pinckney, A. J., Greenaway, W. T. and Zeleny, L. 1957. Further development in the sedimentation test for wheat quality. Cereal Chem. 34, 16.
17- Ramezanpour, M. and Dastfal, M. 2004. Investigation on bread and durum wheat varieties tolerance to water stress. Proceeding of 8th Congress on Iranian Agronomy Science and Plant Breeding. Guilan. 242-243. (In Farsi)
18- Razavi, R. 2003. Wheat sensitivity rate determination to water in different growth stages. Research Report. No. 451. West Azarbayejan Agricultural Research Center. (In Farsi)
19- Ritchie, S. W., Neguen. H. T. 1990. Leaf water content and gasexchange Parameters of two wheat genotypes differing in drought resistance. Crop Sci.
30, 105.
20- Vaziri, Zh. 2000. Relation between yield of two wheat varieties and water programming. Proceeding of 10th Congress of Iranian National Committee of Irrigation and Drainage. 38, 237-252. (In Farsi)
21- Vahid, R. A., Naqvi, H. H., Tahir, G. R. and Naqvi, S. H. M. 1999. Some studies on preplanned controlled soil moisture irrigation scheduling of field crops. In: Kirda, C., Moutonnet, P., Hera. C. and Nielsen, D. R. (Eds.). Crop yield response to deficit irrigation. Kluwer Academic Pub. Dordrecht. The Netherlands. 3-11.
22- Zhang, X. and Pei, D. 1999. Management of supplemental irrigation of winter wheat for maximum profit. In: Kirda, C., Moutonnet, P., Hera, C. and Nielsen, D. R. (Eds.). Crop yield response to deficit irrigation. Kluwer Academic Pub. Dordrecht. The Netherlands. 57-65.