تحقیقات مهندسی صنایع غذایی

تکنولوژی مواد غذایی

ارزیابی تأثیر گاز ازن بر ویژگی‌های کیفی برنج (رقم فجر)

علیرضا قدس ولی؛ جلال محمدزاده

دوره 21، شماره 1 ، مرداد 1401، ، صفحه 119-138

https://doi.org/10.22092/fooder.2022.354542.1307

چکیده

  برنج (Oryza sativa L) پس از گندم دومین غله مهم در دنیا به حساب می‌آید. دانه برنج و فرآورده‌های به‌دست آمده از آن تقریباً 40 درصد غذای مورد نیاز نیمی از مردم جهان را تشکیل می‌دهند. به منظور جایگزینی روش‌های نوین و کم خطر در انبار کردن دانه‌ها‌ی غلات همراه با حفظ کیفیت آن، در این تحقیق اثر غلظت گاز ازن و مدت زمان ازن‌دهی روی برخی ویژگی‌های ...  بیشتر برنج (Oryza sativa L) پس از گندم دومین غله مهم در دنیا به حساب می‌آید. دانه برنج و فرآورده‌های به‌دست آمده از آن تقریباً 40 درصد غذای مورد نیاز نیمی از مردم جهان را تشکیل می‌دهند. به منظور جایگزینی روش‌های نوین و کم خطر در انبار کردن دانه‌ها‌ی غلات همراه با حفظ کیفیت آن، در این تحقیق اثر غلظت گاز ازن و مدت زمان ازن‌دهی روی برخی ویژگی‌های دانۀ برنج واریتۀ فجر بررسی شد. این ویژگی‌ها عبارت بودند از: مدت زمان پخت، میزان از دست دادن مواد جامد، جذب آب، مقدار آمیلوز، وزن برنج پخته، نسبت طویل شدن دانه، نمرۀ ژلاتینه شدن و انبساط حجمی پس از طی یک دوره چهار ماهه نگهداری. در این بررسی، از طرح کاملاً تصادفی در قالب آزمایشات فاکتوریل 4×4 با چهار سطح غلظت گاز ازن (صفر پی.­پی.­ام ، 25 پی.­پی.­ام،50 پی.­پی.­ام و 75 پی.­پی.­ام) و چهار سطح مدت زمان ازن‌دهی (7، 5، 3 و 1 روز) استفاده شد. نتایج این تحقیق نشان داد که غلظت گاز ازن تأثیر معنی‌دار 0.01)>(P بر تمامی ویژگی‌های پخت دانۀ برنج مورد آزمایش به‌جز میزان انبساط حجمی، افزایش طول دانه، مدت زمان پخت، نمرۀ ژلاتینه شدن و مقدار آمیلوز دارد به‌طوری‌که بیشینۀ وزن برنج پخته (13.12 گرم)، جذب آب (8.12 گرم)، افت وزنی مواد جامد (0.59 گرم)، افزایش طول دانه یا میزان ری آمدن (1.428) (با اختلاف معنی‌دار  (0.05>P) به‌ترتیب در غلظت‌های صفر پی.­پی.­ام ، 25 پی.­پی.­ام،50 پی.­پی.­ام و 75 پی.­پی.­ام و در مورد مدت زمان پخت (11.71 دقیقه)، نمرۀ ژلاتینه شدن (2.63) و میزان آمیلوز (23.24 درصد) (بدون اختلاف معنی‌دار (0.05>P) به‌ترتیب در غلظت‌های 25 پی.­پی.­ام، 50 پی.­پی.­ام و 75 پی.­پی.­ام مشاهده شد. ویژگی‌های انبساط حجمی (0.05>P) میزان مواد جامد و میزان آمیلوز (0.01>P) تحت تأثیر معنی‌دار تیمار مدت زمان ازن‌دهی بودند به‌طوری‌که بیشینۀ انبساط حجمی (4.16)، افت وزنی مواد جامد (0.613 گرم)، و میزان آمیلوز (24.80 درصد) به‌ترتیب در 1، 3 و 1 روز اتفاق افتاد. با توجه به اثر متقابل غلظت گاز ازن× مدت زمان ازن‌دهی توصیه می‌شود که برای انیار کردن دانۀ برنج، ازن‌دهی با غلظت 25 پی.پی.ام. به مدت 5 روز استفاده شود زیرا با اختلاف معنی‌دار (0.01>P) دارای بیشینۀ وزن برنج پخته (11.51 گرم) و میزان جذب آب (10.11 گرم) بدون تأثیر معنی‌دار (0.01>P) روی سایر ویژگی‌هاست.   

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 1.43 M

تدوین مدل پشتیبانی تصمیم برای ارزیابی و بهبود عملکرد شبکه‌های آبیاری و زهکشی

معصومه خلخالی؛ محمدجواد منعم؛ کیومرث ابراهیمی

دوره 9، شماره 1 ، خرداد 1387، ، صفحه 125-140

چکیده

  ارزیابی عملکرد شبکه‌های آبیاری و زهکشی در نقاط مختلف دنیا نشانگر فاصلة زیاد آنها از شرایط مطلوب است.  علاوه بر مشکلات فیزیکی و بهره‌برداری از شبکه‌ها، محدودیت‌های روش‌شناسی ارزیابی عملکرد نیز موجب شده که روش‌های معمول ارزیابی عملاً در بهبود عملکرد شبکه‌ها تاثیر قابل توجهی نداشته باشند.  علی‌رغم تحقیقات زیاد در جهت ارائة ...  بیشتر ارزیابی عملکرد شبکه‌های آبیاری و زهکشی در نقاط مختلف دنیا نشانگر فاصلة زیاد آنها از شرایط مطلوب است.  علاوه بر مشکلات فیزیکی و بهره‌برداری از شبکه‌ها، محدودیت‌های روش‌شناسی ارزیابی عملکرد نیز موجب شده که روش‌های معمول ارزیابی عملاً در بهبود عملکرد شبکه‌ها تاثیر قابل توجهی نداشته باشند.  علی‌رغم تحقیقات زیاد در جهت ارائة روش‌های ارزیابی، مدیران و تصمیم‌گیران به دلیل تعدد و پیچیدگی متغیرهای موثر بر عملکرد و تنوع گزینه­های بهبود، همچنان در انتخاب گزینه‌های‌ برتر‌ بهبود عملکرد با مشکل مواجه هستند.  بنابراین، تعیین میزان بهبود عملکرد نسبت به تغییر عوامل تصمیم‌گیری، به منظور تعیین اولویت و انتخاب بهترین گزینه‌ های بهبود عملکرد حائز اهمیت است.  در این تحقیق یک مدل پشتیبانی تصمیم بر اساس روش تحلیل پوششی داده‌ها و تحلیل حساسیت آن توسعه یافته است.  مدل تهیه­شده علاوه بر ارزیابی عملکرد و تعیین استانداردها و ظرفیت‌های بهبود، با تحلیل حساسیت نتایج، میزان اثربخشی گزینه‌های بهبود و رتبه‌بندی آنها را تعیین و از آن به عنوان ابزار پشتیبانی تصمیم مدیران شبکه، برای انتخاب گزینه‌های بهبود استفاده می­کند.  مدل تهیه­شده با استفاده از اطلاعات هشت شبکه آبیاری و زهکشی کشور اجرا گردید.  که در این مقاله تنها به تشریح نتایج برای یکی از شبکه‌ها پرداخته شده است که  برای دیگر شبکه‌ها نیز قابل تعمیم است.  در این ارزیابی، کارایی شبکه "یک" 2/0 به دست آمد و مرجع آن تعیین شد و در مقایسه با مرجع مشخص گردید که این شبکه در مورد شاخص‌های "پرسنل" و "ماشین‌آلات" در مقایسه با دو شاخص دیگر "فنی" و "هزینه" عملکرد ضعیف‌تری داشته است.  در بین شاخص‌های "فنی" و "هزینه" نیز کاهش "هزینه" اثر بیشتری بر بهبود عملکرد شبکه داشته است.  صرفه‌جویی در مورد شاخص "ماشین‌آلات" نیز موثرتر از سایر نهاده‌های شبکه تعیین شد.  با استفاده از مدل توسعه یافته و قابلیت تحلیل حساسیت در روش تحلیل پوششی داده‌ها (DEA)، می‌‌توان اطلاعات لازم را جهت تصمیم‌گیری در مورد گزینه ‌های بهبود، که در دوره‌های ارزیابی ماهانه، فصلی یا سالانه به دست می­آید، در اختیار مدیران قرار داد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 791.8 K

اثر افزایش عمق استغراق ثانویه در بهبود دقت اندازه گیری هدایت هیدرولیکی اشباع خاک با روش دو عمقی گلف

مجتبی شقاقی؛ محمود مشعل؛ قاسم زارعی

دوره 8، شماره 1 ، خرداد 1386، ، صفحه 125-136

چکیده

  روش نفوذسنج گلف یکی از روش­های اندازه­گیری هدایت هیدرولیکی اشباع خاک در بالای سطح ایستابی است که در آن پارامترهای هدایت هیدرولیکی اشباع (Kfs) و پتانسیل جریان ماتریک (fm) از طریق حل معادله آنالیز دو عمقی ریچارد به روش دستگاه معادلات دو مجهولی مربوط به دو عمق استغراق در یک چاهک، تعیین می­شوند.  نتایج این روش در خاک­های همگن رضایت­بخش ...  بیشتر روش نفوذسنج گلف یکی از روش­های اندازه­گیری هدایت هیدرولیکی اشباع خاک در بالای سطح ایستابی است که در آن پارامترهای هدایت هیدرولیکی اشباع (Kfs) و پتانسیل جریان ماتریک (fm) از طریق حل معادله آنالیز دو عمقی ریچارد به روش دستگاه معادلات دو مجهولی مربوط به دو عمق استغراق در یک چاهک، تعیین می­شوند.  نتایج این روش در خاک­های همگن رضایت­بخش است اما در خاک­های مطبق درصد زیادی از نتایج Kfs و fm منفی و غیرمنطقی خواهد شد.  آنالیز دو عمقی ریچارد بستگی زیادی به عمق­های استغراق H1 و H2 و مقادیر دبی ورودی به چاهک در این عمق­ها دارد.  از این­رو، در این تحقیق تأثیر کاهش یا افزایش عمق استغراق H2 نسبت به H1 در ایجاد نتایج منفی و غیر منطقی Kfs و fm در خاک­های لومی مورد بررسی قرار گرفته است.  نتایج به­دست­آمده نشان داد که با افزایش نسبت H2/H1، ضمن کاهش قابل­توجه تعداد مقادیر منفی و غیر منطقی Kfs و fm، بین میانگین هریک از این مقادیر در سطح 5 درصد تفاوت معنی­داری ایجاد نخواهد شد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 612.88 K

تعیین منحنی های هم دمای دفعی رطوبت در دماهای خشک کردن پسته

حمیدرضا گازر؛ علیرضا بصیری

دوره 6، شماره 2 ، شهریور 1384، ، صفحه 125-142

چکیده

  پسته یکی از مهمترین محصولات باغی کشور است که ارزش اقتصادی بالا دارد و صادرات آن بر اهمیت فرآوری و بسته بندی این محصول می­افزاید. یکی از مراحل مهم در فرآوری پسته، خشک کردن و رساندن رطوبت محصول به محدودة مجاز 4 تا 6 درصد (بر پایة وزن خشک) مناسب برای انبارمانی است. برای طراحی بهینة سیستم خشک­کن، نیاز به آگاهی از رفتار محصول در شرایط مختلف ...  بیشتر پسته یکی از مهمترین محصولات باغی کشور است که ارزش اقتصادی بالا دارد و صادرات آن بر اهمیت فرآوری و بسته بندی این محصول می­افزاید. یکی از مراحل مهم در فرآوری پسته، خشک کردن و رساندن رطوبت محصول به محدودة مجاز 4 تا 6 درصد (بر پایة وزن خشک) مناسب برای انبارمانی است. برای طراحی بهینة سیستم خشک­کن، نیاز به آگاهی از رفتار محصول در شرایط مختلف رطوبتی و دمایی در محیط است که با استفاده از منحنی­های هم­دما میسر خواهد شد.  در این تحقیق، برای به­دست آوردن رطوبت تعادلی پسته در دماهای خشک کردن، برای دو رقم از پسته­های خندان ایران به نام­های کله قوچی و فندقی، منحنی­های هم­دمای دفعی در دماهای 45، 60 ، 75، و  90 درجة سانتی­گراد به دست آمد. برای این منظور از روش استاتیک و محلول نمک­های اشباع ذکر شده در دستور العمل COST-90 استفاده شد. پس از آن داده­ها با مدل­های GAB ، هندرسون، اسمیت، هالسی و ازوین برازش و ضرایب مربوطه تعیین شد. نتایج نشان می­دهد که در هر دو رقم با  افزایش دما مقدار رطوبت تعادلی کاهش می­یابد. همچنین در بین مدل­های به کار رفته در تحقیق، مدل­های GAB و اسمیت نسبت به سایر مدل­ها دارای بهترین برازش بودند. علاوه بر آن، نتایج نشان داد که با افزایش دما مقدار رطوبت تک لایه در پسته کاهش می­یابد. همچنین، معادلة رگرسیون تغییرات رطوبت تک لایه با تغییرات دما در محدودة دمایی ذکر شده برای هر دو رقم به دست آمد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 465.68 K

بررسی و تحلیل دینامیکی عملکرد مبدل گشتاور

محمدرضا قاسمی بوسجین؛ سیدسعید محتسبی؛ منصور بهروزی لار؛ حجت احمدی

دوره 9، شماره 2 ، شهریور 1387، ، صفحه 127-136

چکیده

  در این تحقیق، با استفاده از روابط مکانیک سیالات و دینامیک، معادلات دیفرانسیل مربوط به گشتاور محورهای ورودی و خروجی مبدل گشتاور تعیین شده است.  معادلات به دست آمده نشان می­دهد که گشتاور وارد به این محورها متاثر از چند پارامتر ثابت مربوط به خصوصیات هندسی مبدل گشتاور است که مشتمل­اند بر شعاع داخلی و خارجی و زوایا و طول پره­ها، ...  بیشتر در این تحقیق، با استفاده از روابط مکانیک سیالات و دینامیک، معادلات دیفرانسیل مربوط به گشتاور محورهای ورودی و خروجی مبدل گشتاور تعیین شده است.  معادلات به دست آمده نشان می­دهد که گشتاور وارد به این محورها متاثر از چند پارامتر ثابت مربوط به خصوصیات هندسی مبدل گشتاور است که مشتمل­اند بر شعاع داخلی و خارجی و زوایا و طول پره­ها، سطح مقطع بین پره­ها، گشتاور اینرسی محور خروجی، و چگالی سیال.  پارامترهای متغیر موجود در معادلات شامل تغییرات لحظه­ای بده عبوری از بین پره­ها و سرعت دورانی محور خروجی هستند.  معادلات در نرم­افزار مطلب با دو ورودی متغیر و دو خروجی مدل­سازی شده­اند.  با اندازه­گیری 18 پارامتر ثابت در یک نمونة مبدل گشتاور و جایگزینی آنها در مدل، نرم­افزار معادلات را تحلیل می­کند و نمودارهای بده عبوری از بین پره­ها و سرعت دورانی محور خروجی بر حسب زمان به دست می­آید که هر دو نمودار از ابتدا تا حالت کوپلینگ سیر صعودی را نشان می­دهند.  همچنین، نتایج نشان می­دهد که استفاده از سیال با چگالی بیشتر، عملکرد بهتر مبدل گشتاور را در پی خواهد داشت.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 598.56 K

تغییرات انتالپی ژلاتین در زمان نگهداری در حالت شیشه ای

فوژان بدیعی

دوره 8، شماره 3 ، آذر 1386، ، صفحه 127-140

چکیده

  در این تحقیق، دمای انتقال شیشه­ای (Tg)  و دمای ذوب (Tm)  ژلاتین با رطوبت­های 7، 11، و 14 درصد به کمک تکنیک گرماسنجی پویشی تفاضلی (DSC) اندازه­گیری شد.  با افزودن آب به ژلاتین، مقادیر gTو Tm کاهش یافت.  Tg ژلاتین نیمه­بلوری بیش از مقدار Tgدر ژلاتین با ساختار بی­شکل یا آمورف بود که با سردکردن سریع از حالت مذاب به دست می­آید.  ...  بیشتر در این تحقیق، دمای انتقال شیشه­ای (Tg)  و دمای ذوب (Tm)  ژلاتین با رطوبت­های 7، 11، و 14 درصد به کمک تکنیک گرماسنجی پویشی تفاضلی (DSC) اندازه­گیری شد.  با افزودن آب به ژلاتین، مقادیر gTو Tm کاهش یافت.  Tg ژلاتین نیمه­بلوری بیش از مقدار Tgدر ژلاتین با ساختار بی­شکل یا آمورف بود که با سردکردن سریع از حالت مذاب به دست می­آید.  تغییر انتالپی (∆H) حاصل از پدیده زمانمندی فیزیکی در حالت شیشه­ایدر ژلاتین با ساختمان­های مولکولی مختلف (نیمه­بلوری یا بی­شکل) و در رطوبت­ها و دماهای نگهداری متفاوت مطالعه شد.  مشخص شد که مقدار و میزان تغییر انتالپی، با افزایش پارامتر دمای جابه­جایی (Ta-Tg) افزایش می­یابد.  این پارامتر قادر است اثرهای ویژگی ساختمانی، میزان آب، و دمای نگهداری را توضیح دهد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 575.45 K

بررسی اثر رقم، سرعت گردشی تیغه، و رطوبت شلتوک برکارایی ماشین ریشک‌زن

محمدرضا علیزاده؛ سعید مینایی؛ تیمور توکلی هشتجین؛ محمد هادی خوش تقاضا

دوره 8، شماره 4 ، اسفند 1386، ، صفحه 127-142

چکیده

  ریشک‌زدایی شلتوک با استفاده از ماشین ریشک‌زن فرایندی است برای افزایش یکنواختی در آهنگ تخلیه و انتقال شلتوک از مخازن، بالابر‌ها، و ناودانی‌ها.  در این تحقیق، اثر رقم و سرعت گردشی تیغه‌های ریشک‌زن و نیز تاثیر رطوبت شلتوک بر پارامتر‌های عملکردی ماشین ریشک‌زن بررسی شده است.  داده‌ها بر اساس آزمایش‌ فاکتوریل با سه فاکتور رقم ...  بیشتر ریشک‌زدایی شلتوک با استفاده از ماشین ریشک‌زن فرایندی است برای افزایش یکنواختی در آهنگ تخلیه و انتقال شلتوک از مخازن، بالابر‌ها، و ناودانی‌ها.  در این تحقیق، اثر رقم و سرعت گردشی تیغه‌های ریشک‌زن و نیز تاثیر رطوبت شلتوک بر پارامتر‌های عملکردی ماشین ریشک‌زن بررسی شده است.  داده‌ها بر اساس آزمایش‌ فاکتوریل با سه فاکتور رقم در دو سطح (هاشمی و بینام)، سرعت گردشی تیغه‌های ریشک‌زن در پنج سطح (600، 700، 800، 900، و 1000 دور بر دقیقه)، و رطوبت شلتوک در چهار سطح (9، 11، 13، و 15 درصد بر پایة تر) بر پایة طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار جمع­آوری شد.  نتایج نشان داد که اثر رقم در سطح احتمال 5 درصد بر بازده ریشک‌زنی و در سطح احتمال 1 درصد بر ترک دانه، اثر سرعت گردشی بر بازده ریشک‌زنی، شلتوک شکسته، و پوست‌کنده در سطح احتمال 1 درصد و بر ترک دانه در سطح احتمال 5 درصد، و اثر رطوبت بر بازده ریشک‌زنی و شلتوک شکسته در سطح احتمال 1 درصد معنی‌دار است.  با افزایش سرعت گردشی تیغه از 600 به 1000 دور بر دقیقه، بازده ریشک‌زنی ماشین ریشک‌زن از 33/45 به 33/80 درصد، شلتوک شکسته از 59/0 به 14/1 درصد، شلتوک پوست‌کنده از 56/0 به 11/1 درصد، و شلتوک ترک‌دار از 50/5 به 67/7 درصد افزایش می­یابد.  با افزایش رطوبت شلتوک از 9 به 15 درصد بر پایة تر، بازده ریشک‌زنی ماشین ریشک‌زن از 03/75 به 90/57 درصد، شلتوک شکسته از 92/0 به 77/0 درصد، شلتوک پوست‌کنده از 81/0 به 74/0 درصد، و شلتوک ترک‌دار از 73/6 به 10/6  درصد کاهش می­یابد.  بازده ماشین در ریشک‌زنی رقم هاشمی به طور معنی‌دار بیش از شلتوک رقم بینام است.  در فرایند ریشک‌زنی شلتوک دو رقم مورد آزمایش سرعت گردشی حدود 800-700 دور بر دقیقه و رطوبت 11-9 درصد بر پایة تر مناسب می‌باشد. 

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 529.9 K

ایجاد توابع انتقالی نقطه‌ای برای برآورد منحنی رطوبتی خاک های گچی

احمد فرخیان فیروزی؛ مهدی همایی

دوره 6، شماره 3 ، آذر 1384، ، صفحه 129-142

چکیده

  توضیح کمّی منحنی رطوبتی خاک برای مطالعة حرکت آب در بخش غیراشباع خاک ضروری است. یکی از روش‌های غیر مستقیم برای تخمین ویژگی‌های دیریافت خاک همچون منحنی رطوبتی از روی ویژگی‌های زودیافت آن، ایجاد توابع انتقالی است. در مناطق خشک و نیمه خشک، گچ از اجزای مهم تشکیل دهندة خاک‌ها است که بر ویژگی‌های هیدرولیکی آن تأثیر می­گذارد اما به هنگام ...  بیشتر توضیح کمّی منحنی رطوبتی خاک برای مطالعة حرکت آب در بخش غیراشباع خاک ضروری است. یکی از روش‌های غیر مستقیم برای تخمین ویژگی‌های دیریافت خاک همچون منحنی رطوبتی از روی ویژگی‌های زودیافت آن، ایجاد توابع انتقالی است. در مناطق خشک و نیمه خشک، گچ از اجزای مهم تشکیل دهندة خاک‌ها است که بر ویژگی‌های هیدرولیکی آن تأثیر می­گذارد اما به هنگام تعیین بافت خاک، کل آن از خاک حذف می‌شود. هدف از این پژوهش، اشتقاق توابع انتقالی نقطه‌ای خاک های گچی به منظور برآورد نگهداشت رطوبت در پتانسیل‌های ماتریک صفر، 10-، 33-، 100-، 300-، 500- و 1500- کیلوپاسکال از ویژگی‌های زودیافت خاک بوده است. به همین منظور، 35 نمونة خاک دارای 8/3 تا 7/32 درصد گچ، انتخاب شد. توزیع اندازة ذرات به روش پوشش با سولفات باریم، مقدار گچ به روش استون، جرم ویژة ظاهری به روش حجمی، و منحنی رطوبتی با استفاده از دستگاه صفحات فشاری اندازه‌گیری گردید. به منظور اشتقاق توابع انتقالی نقطه‌ای، متغیرهای زودیافت به دو گروه تقسیم شدند. گروه اول شامل توزیع اندازة ذرات، جرم ویژة ظاهری و مقدار گچ بود. در گروه دوم، متغیر‌های جرم‌ ویژة ظاهری، مقدار گچ، میانگین و انحراف معیار هندسی قطر ذرات خاک قرار داشتند. برای اشتقاق توابع، از همبستگی خطی چندگانه به روش گام‌ به گام استفاده شد. با استفاده از این دو گروه متغیر، دو نوع تابع انتقالی نقطه‌ای ایجاد گردید. مقایسة نتایج نشان داد که متغیرهای گروه اول، برآوردی بهتر از نگهداشت رطوبت در پتانسیل‌های ماتریک صفر، 10-، 33-، 100-، 300-، 500- و 1500- کیلوپاسکال ارائه می‌دهند. همچنین مشخص شد که مقدار گچ، دومین عامل برآورد کنندة رطوبت در پتانسیل‌های ماتریک مورد بررسی برای خاک­های گچی است

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 1.18 M

تأثیر عملیات زیرشکن و دور آبیاری برخواص فیزیکی خاک و عملکرد چغندرقند

علی اکبر صلح جو؛ سیدابراهیم دهقانیان؛ علیرضا سپاسخواه؛ محمود نیرومند جهرمی

دوره 6، شماره 4 ، اسفند 1384، ، صفحه 131-144

چکیده

  فشردگی خاک­های زراعی به دلیل تأثیر منفی آن بر میزان رشد و نمو و تولید محصول موضوعی است با اهمیت که نیاز به بررسی دارد.  در این تحقیق، تأثیر عملیات زیرشکن و دور  آبیاری بر تولید چغندرقند در قالب طرح آماری اسپلیت بلوک بررسی شد.  تیمار اصلی، دورآبیاری شامل سه دور 7، 10، و 14 روز و تیمار فرعی عملیات خاک­ورزی شامل استفاده از : 1- گاوآهن ...  بیشتر فشردگی خاک­های زراعی به دلیل تأثیر منفی آن بر میزان رشد و نمو و تولید محصول موضوعی است با اهمیت که نیاز به بررسی دارد.  در این تحقیق، تأثیر عملیات زیرشکن و دور  آبیاری بر تولید چغندرقند در قالب طرح آماری اسپلیت بلوک بررسی شد.  تیمار اصلی، دورآبیاری شامل سه دور 7، 10، و 14 روز و تیمار فرعی عملیات خاک­ورزی شامل استفاده از : 1- گاوآهن برگردان­دار  2- زیرشکن به عمق 30-35 سانتی­متر + گاوآهن برگردان­دار    3- زیرشکن بــه عمق  40-45 سانتی­متر  +  گاوآهن برگردان­دار  در سه تکرار بود.  جهت تعیین تأثیر عملیات زیرشکن و دور آبیاری بر خواص فیزیکی خاک و عملکرد چغندرقند پارامترهای شاخص مخروط، جرم مخصوص ظاهری و درصد رطوبت خاک، میزان آب مصرفی، عملکرد، عمق نفوذ ریشه، قطر ریشه، درصد چند ریشه­ای شدن، و درصد قند چغندرقند اندازه­گیری شد.   نتایج نشان می­دهد که زیرشکنی خاک باعث کاهش شاخص مخروط، جرم مخصوص ظاهری خاک و درصد چند ریشه­ای شدن و افزایش عمق نفوذ ریشه، قطر ریشه، و عملکرد چغندرقند می­شود.  با افزایش دور آبیاری، عملکرد چغندرقند کاهش و  درصد قند افزایش می یابد. نتایج نشان می­دهد که با زیرشکنی خاک به عمق 30-35 سانتی­متر و دور آبیاری 7 روز یک بار، بیشترین عملکرد چغندرقند حاصل می­شود.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 3 M

تحلیل بازده آبیاری سطحی در مزارع غیر یکپارچة شبکة آبیاری دز

منصور معیری؛ فریدون کاوه

دوره 9، شماره 3 ، آذر 1387، ، صفحه 135-152

چکیده

  مطالعة حاضر برای ارزیابی عملکرد مدیریت فعلی آبیاری جویچه­ای و نواری هشت مزرعه در شبکة آبیاری دز با کشت­های ذرت، چغندرقند، کاهو، کنجد، ماش، و گندم طی چهار فصل زراعی به اجرا در آمد.  بر اساس این مطالعه، بازده کاربرد آب آبیاری در پنج مزرعه با روش آبیاری جویچه­ای (25 نوبت آبیاری) و سه مزرعه با آبیاری نواری (4 نوبت آبیاری) به­ترتیب ...  بیشتر مطالعة حاضر برای ارزیابی عملکرد مدیریت فعلی آبیاری جویچه­ای و نواری هشت مزرعه در شبکة آبیاری دز با کشت­های ذرت، چغندرقند، کاهو، کنجد، ماش، و گندم طی چهار فصل زراعی به اجرا در آمد.  بر اساس این مطالعه، بازده کاربرد آب آبیاری در پنج مزرعه با روش آبیاری جویچه­ای (25 نوبت آبیاری) و سه مزرعه با آبیاری نواری (4 نوبت آبیاری) به­ترتیب معادل 8/25 و 7/32 درصد براورد شد.  همچنین مشخص شد که  به­طور متوسط عمده تلفات آب در درجة اول مربوط به رواناب سطحی از انتهای مزرعه و سپس نفوذ عمقی آب به زیر عمق توسعة ریشه است.  با استفاده از اطلاعات موجود اجزای مختلف معادلة نفوذ پیشنهادی مؤسسه حفاظت خاک امریکا، محاسبه شد.  ضمن شبیه­سازی شرایط مزارع مورد بررسی با روش مذکور در هر مزرعه با در نظر گرفتن عوامل مؤثر در مدیریت آبیاری شامل دبی ورودی، کاهش آب ورودی، طول مزارع، و زمان قطع آبیاری، شرایط بهینه با بازده بالاتر، بازده کاربرد محاسبه و پیشنهاد شد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 508.46 K

بهینه سازی

بهینه‌سازی فرآیند استخراج ترکیبات زیست فعال از عصارۀ میوۀ ولیک سیاه (Crataegus elbursensis) با روش سطح پاسخ

اکرم شریفی؛ محمد رضا شریفی؛ علیرضا بصیری؛ ریحانه احمد زاده قویدل

دوره 18، شماره 1 ، شهریور 1398، ، صفحه 115-130

https://doi.org/10.22092/fooder.2020.122329.1158

چکیده

  میوه ولیک سیاه منبع سرشاری از آنتی‌اکسیدان‌های طبیعی به ‌ویژه فلاوونوئیدها و آنتوسیانین‌هاست که اثرهای سلامت‌بخش به‌ویژه در پیشگیری از بیماری‌های قلبی – عروقی دارد. در این تحقیق، اثر دما و زمان استخراج با فرآیند فراصوت بر راندمان استخراج، قدرت ترکیبات آنتی‌اکسیدانی و میزان کل ترکیبات فنولی و آنتوسیانینی عصاره میوه ولیک ...  بیشتر میوه ولیک سیاه منبع سرشاری از آنتی‌اکسیدان‌های طبیعی به ‌ویژه فلاوونوئیدها و آنتوسیانین‌هاست که اثرهای سلامت‌بخش به‌ویژه در پیشگیری از بیماری‌های قلبی – عروقی دارد. در این تحقیق، اثر دما و زمان استخراج با فرآیند فراصوت بر راندمان استخراج، قدرت ترکیبات آنتی‌اکسیدانی و میزان کل ترکیبات فنولی و آنتوسیانینی عصاره میوه ولیک سیاه بررسی شده ­است.عصاره در دماهای متفاوت (45، 55 و 65 درجة سلسیوس) و زمان‌های مختلف (10، 20 و 30  دقیقه) با کمک فراصوت در نسبت ثابت نمونه به  حلّال (1 به 8) و شدت ثابت امواج فراصوت (35 کیلوهرتز) استخراج شد. میزان کلترکیبات فنولی و آنتوسیانینی عصاره به روش اسپکتروفتومتری و فعالیت آنتی‌اکسیدانی عصاره‌ها با استفاده از دو روش بر مبنای درصد مهاررادیکال‌های آزاد (2و 2 دی‌فنیل - 1- پیکریل هیدرازیلDPPH) بر حسب EC50و قدرت احیاکنندگی یون‌های آهن سه ظرفیتی تعیین گردید.شرایط بهینه با هدف بیشینه‌سازی راندمان استخراج و مقدار کل ترکیبات فنولی و آنتوسیانینی،قدرت مهار رادیکال آزاد DPPH و احیاکنندگی آهن عصاره تعیین شد. نتایج حاصل از آنالیز آماری نشان داد که در شرایط بهینه (مدت 29.84 دقیقه و دمای 64.58 درجة سلسیوس)، راندمان استخراج با 14.26 درصد، مقدار کل ترکیبات فنولی و آنتوسیانینی به‌ترتیب1.38 و7.35 میلی‌گرم بر میلی‌لیتر، 0.097=EC50میلی‌گرم بر میلی‌لیتر و قدرت احیاکنندگی آهن247.31 میکرومول بر لیتر است. با توجه به مقدار بالای ترکیبات زیست­ فعال موجود در عصاره ولیک سیاه می‌توان به عصاره این میوه به‌عنوان یک افزودنی طبیعی و عملگر برای کاربرد در مواد غذایی توجه کرد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 1.02 M

تصفیه و رنگبری شربت گلوکز به وسیله اولترافیلتراسیون پلی‌سولفونی

روح الله صادقی؛ زهرا امام جمعه؛ رحمت ستوده قره باغ؛ سیدمحمدعلی ابراهیم زاده موسوی؛ منوچهر وثوقی

دوره 7، شماره 3 ، آذر 1385، ، صفحه 119-132

چکیده

  تصفیه و رنگبری محلول­های حاصل از تجزیة نشاسته، مرحله­ای بسیاری مهم در تولید شربت گلوکز است.  در این مقاله سعی شده است امکان استفاده از اولترافیلتراسیون پلی­سولفونی را در صنعت گلوکز مایع بررسی شود.  شربت گلوکز مورد مطالعه از فرایند اسیدی نشاسته ذرت با معادل دکستروز (DE) 41 حاصل می­شود.  در این تحقیق، از غشای پلیمری آلی از ...  بیشتر تصفیه و رنگبری محلول­های حاصل از تجزیة نشاسته، مرحله­ای بسیاری مهم در تولید شربت گلوکز است.  در این مقاله سعی شده است امکان استفاده از اولترافیلتراسیون پلی­سولفونی را در صنعت گلوکز مایع بررسی شود.  شربت گلوکز مورد مطالعه از فرایند اسیدی نشاسته ذرت با معادل دکستروز (DE) 41 حاصل می­شود.  در این تحقیق، از غشای پلیمری آلی از جنس پلی­سولفون با قدرت جداسازی (کات آف) 30 کیلو دالتون و مساحت سطح 75/0 متر مربع و مدول مارپیچی استفاده شد.  فشار انتقال غشایی بهینه برای شربت با بریکس 40 و در سرعت جریان‌های 10 و 12 لیتر بر دقیقه به ترتیب 724 و 793 کیلوپاسکال بود و با کاهش بریکس فشار بهینه افزایش پیدا کرد.  سرعت جریان اثر خطی و معنی‌داری بر افزایش شار عبوری داشت.  شربت حاصل، از لحاظ خواص کیفی بسیار مناسب و کدورت آن کمتر از NTU 2/0 بود.  میزان رنگبری غشا برای شربت‌های با بریکس 30 و 40 به ترتیب 58/56-68/47 و 38/56-48/45 درصد بود.  نتایج آزمایش­ها نشان داد که توان رنگبری غشا با افزایش فشار کاهش پیدا می­کند.  کاهش مقدار نیتروژن 4/79 درصد بود در حالی که اولترافیلتراسیون اثری بر مقدار خاکستر سولفاته نداشت.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 1020.17 K

مهندسی صنایع غذایی

بررسی عوامل موثر بر میزان پودر شدگی هسته خرما در یک آسیاب مدل

مجتبی کرم پور؛ رسول معمار دستجردی؛ مجید رهنما؛ مهدی سعادت فرد

دوره 18، شماره 2 ، اسفند 1398، ، صفحه 123-136

https://doi.org/10.22092/fooder.2020.124738.1194

چکیده

  خرما یکی از مهم‌ترین محصولات صادراتی کشور ایران است. هسته خرما حدود 10 درصد وزن کل خرما را تشکیل می‌دهد و می‌تواند پس از آسیاب شدن برای تغذیه دام به­ کار رود یا در بسیاری از کارگاه‌های فرآوری خرما در صنایع تبدیلی و شیرینی سازی  به­ کار رود. هدف از این پژوهش، بررسی اثر سرعت دورانی، میزان تغذیه و دما بر میزان پودرشدگی هسته خرما ...  بیشتر خرما یکی از مهم‌ترین محصولات صادراتی کشور ایران است. هسته خرما حدود 10 درصد وزن کل خرما را تشکیل می‌دهد و می‌تواند پس از آسیاب شدن برای تغذیه دام به­ کار رود یا در بسیاری از کارگاه‌های فرآوری خرما در صنایع تبدیلی و شیرینی سازی  به­ کار رود. هدف از این پژوهش، بررسی اثر سرعت دورانی، میزان تغذیه و دما بر میزان پودرشدگی هسته خرما در آسیاب مدل است. دستگاه از قسمت‌های شاسی، موتور، واحد تغذیه، واحد آسیاب با دو نوع تیغه مورب و عمودی و واحد الک تشکیل می‌شود. پس از ساخت دستگاه،  تأثیر عوامل سرعت دورانی تیغه، نوع تیغه، میزان تغذیه و دما روی ویژگی­های فیزیکی (میزان هسته‌های ترک‌خورده، نیمه خرد شده، خرد شده کامل و پودر شده) و ویژگی ­های شیمیایی (میزان پروتئین، روغن، خاکستر و فیبر) هستۀ خرما بررسی شد. آزمایش‌ها به دو دسته تقسیم شدند. آزمایش­ های دسته اول به‌منظور بررسی تأثیر سرعت در سه سطح (2400، 2600 و  2800 دور در دقیقه)، دو نوع تیغه (عمودی و مورب) و سه سطح دما (50، 100 و 150 درجه سلسیوس) روی میزان پودرشدگی در میزان تغذیۀ ثابت 700 گرم انجام گرفت. پس از تعیین سرعت، نوع تیغه و دمای مطلوب آزمایش­های دسته دوم به‌منظور بررسی تأثیر میزان تغذیه 700، 1200 و 1700 گرم روی میزان پودرشدگی به‌صورت طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار اجرا شدند. در تمام آزمایش ­ها مدت زمان آسیاب کردن ثابت و برابر یک دقیقه بود. نتایج آزمایش ­های دسته اول نشان داد که تأثیر دما، سرعت دورانی تیغه‌ها و نوع تیغه و اثر متقابل آنها بر همه ویژگی­های فیزیکی مورد بررسی در سطح 1 درصد معنی‌دار هستند. نتایج آزمایش ­های دسته دوم مشخص کرد که بهترین میزان تغذیه 700 گرم است. بیشترین میزان پودرشدگی در سرعت دورانی 2800 دور در دقیقه، میزان تغذیه 700 گرم، دمای 150 درجه سلسیوس و توسط تیغه مورب ایجاد شد.از میان خواص شیمیایی، تنها دما در سطح 1 درصد بر میزان پروتئین پودر هسته خرما معنی‌دار بود.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 1.06 M

تعیین نیاز آبی ذرت علوفه‌ای و ضریب گیاهی آن در مراحل مختلف رشد

مهدی قیصری؛ سیدمجید میرلطیفی؛ مهدی همایی؛ محمداسماعیل اسدی

دوره 7، شماره 1 ، خرداد 1385، ، صفحه 125-142

چکیده

  برای تدوین برنامة آبیاری مناسب و اِعمال مدیریت کارآ و آگاهانه، تعیین ضریب گیاهی بر مبنای مراحل مختلف رشد و نیز تخمین تبخیر- تعرق گیاه ضروری است.  ضریب گیاهی در چهار مرحلة رشد (مراحل اولیه، توسعه، میانی، و نهایی) برخی گیاهان را سازمان خواربار و کشاورزی جهانی ارائه داده است.  اما مقادیر ضرایب گیاهی ارائه شده در مراحل رشد ثابت یا دارای ...  بیشتر برای تدوین برنامة آبیاری مناسب و اِعمال مدیریت کارآ و آگاهانه، تعیین ضریب گیاهی بر مبنای مراحل مختلف رشد و نیز تخمین تبخیر- تعرق گیاه ضروری است.  ضریب گیاهی در چهار مرحلة رشد (مراحل اولیه، توسعه، میانی، و نهایی) برخی گیاهان را سازمان خواربار و کشاورزی جهانی ارائه داده است.  اما مقادیر ضرایب گیاهی ارائه شده در مراحل رشد ثابت یا دارای شیب ثابت هستند.  بنابراین، در راستای افزایش دقت برآوردهای روزانه نیاز آبی گیاهان لازم است، ضرایب گیاهی و تبخیر- تعرق گیاهان روزانه برآورد شود.  هدف از این پژوهش، تعیین ضریب گیاهی بر مبنای مراحل رشد ذرت علوفه‌ای و تخمین مقدار تبخیر - تعرق روزانه در سیستم آبیاری بارانی در منطقه نیمه خشک ورامین است.  بدین منظور، رطوبت خاک در 18 کرت آزمایشی تا عمق 180 سانتی‌متر با نوترون‌متر‌ اندازه‌گیری و تبخیر-  تعرق گیاه به روش بیلان حجمی آب خاک محاسبه شد.   همچنین، تبخیر ـ تعرق مرجع به روش فائو ـ پنمن ـ مانتیث محاسبه گردید.  ”ضریب گیاهی“ و ”نسبت تبخیر ـ تعرق ذرت به تبخیر از تشتک“، بهصورت تابعی از ”روز پس از کاشت“، ”درجه روز رشد“، و ”شاخص سطح برگ“ با ضریب همبستگی بین 80/0 تا 93/0 تعیین شد.  ضریب گیاهی در مراحل اولیه، توسعه، میانی، و نهایی رشد ذرت علوفهای به ترتیب 45/0، 9/0، 13/1، و 7/0 بهدست آمد.  بیشترین و کمترین مقدار ”تبخیر ـ تعرق ذرت به تبخیر از تشتک“ به ترتیب 39/0 در مرحله اولیة رشد و 88/0 در مرحله میانی رشد رخ داد.  در مدت زمان 90 روز دورة رشد،  تبخیر- تعرق تجمعی ذرت علوفهای بر اساس بیلان آب خاک، 695 میلی‌متر بهدست آمد.  در حالیکه تبخیر- تعرق تجمعی مرجع با استفاده از معادلة فائو- پنمن- مانتیث، 815  میلی‌متر برآورد شده است. 

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 1.82 M

تاثیر ضخامت فیلم ، آرایش میوه (یک لایه یا دو لایه)، و اندازه بسته بندی ‏‎‎‎بر عمر ‎انباری ‎زردآلو

زهرا شیخ الاسلامی؛ محمدعلی شاه بیگ

دوره 6، شماره 1 ، خرداد 1384، ، صفحه 125-138

چکیده

  میوه‏و سبزی به شدت فساد پذیرندو به همین جهت نیازمند عملیات پس از برداشت واِعمال روش­های حمل و نقل، بسته بندی، و انبار داری مناسب برای به حداقل رسیدن ضایعات هستند. این تحقیق با هدف کاهش ضایعات میوة تازه(زردآلو) و افزایش زمینة صادرات آن در سه مرحلة اصلی شامل: فرآیندهای بعد از برداشت و قبل از بسته بندی؛ فرآیندهای مربوط به بسته بندی، ...  بیشتر میوه‏و سبزی به شدت فساد پذیرندو به همین جهت نیازمند عملیات پس از برداشت واِعمال روش­های حمل و نقل، بسته بندی، و انبار داری مناسب برای به حداقل رسیدن ضایعات هستند. این تحقیق با هدف کاهش ضایعات میوة تازه(زردآلو) و افزایش زمینة صادرات آن در سه مرحلة اصلی شامل: فرآیندهای بعد از برداشت و قبل از بسته بندی؛ فرآیندهای مربوط به بسته بندی، و فرآیندهای بعد از بسته بندی انجام پذیرفت.   فرآیندهای قبل از بسته بندی شامل سرد کردن اولیه؛ ضدعفونی و خشک کردن قطره­های آب سطحی از روی میوه است که برای تمام تیمارها یکسان بود . تیمارهای بسته بندی شامل: 1- استفاده از ظروف غیر قابل انعطاف و تعیین مناسب­ترین انباشتگی لایه های میوه 2- تعیین بهترین نوع پوشش از نوع پلی اتیلن با دانسیتة پایین 3- تعیین مناسب­ترین تعداد منفذ بسته جهت نگهداری میوه بود. فرآیندهای بعد از بسته بندی نیز برای تمام تیمارها یکسان و شامل: سردخانه 5/0- درجة سانتیگراد و رطوبت نسبی 95-90 درصد؛ گرمخانه 40 درجة سانتیگراد و رطوبت نسبی 70 درصد؛ سردخانه گذاری 5/0- تا 5/0 و رطوبت نسبی 95 درصد بود.نمونه ها آزمون کیفی فیزیکی و شیمیایی و ارگانولپتیک شدند و در مجموع پس از تجزیه آماری و با در نظر گرفتن مسایل اقتصادی و در دسترس بودن پوشش، تیماری که در آن از ظرف 500 گرمی استفاده شده بود ،میوه به صورت 2 لایه چیده شده بود، ضخامت فیلم 25 میکرو مترو تعداد منافذ 100 و هر یک به قطر 2 میلی متر بود به عنوان تیمار بهینه بسته بندی برای زردآلو انتخاب شد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 294.1 K

بهینه سازی شرایط استخراج و ترسیب در تهیه ایزوله پروتئینی از کنجاله کلزا

جلال محمدزاده؛ مسعود یقبانی

دوره 7، شماره 4 ، اسفند 1385، ، صفحه 129-138

چکیده

  کنجاله کلزا 43-38 درصد پروتئین دارد و از نظر کیفی پروتئین­های آن ترکیبی از اسیدهای آمینه مناسب و در حد دانه‌های غلات است.  تولید ایزوله پروتئینی در واقع هم موجب استفاده بهینه از کنجاله کلزا می­شود و هم به عنوان منبع انرژی و پروتئین جهت تقویت و غنی­سازی اکثر مواد غذایی می­تواند به کار رود.  استخراج­پذیری و رسوب پروتئین‌های ...  بیشتر کنجاله کلزا 43-38 درصد پروتئین دارد و از نظر کیفی پروتئین­های آن ترکیبی از اسیدهای آمینه مناسب و در حد دانه‌های غلات است.  تولید ایزوله پروتئینی در واقع هم موجب استفاده بهینه از کنجاله کلزا می­شود و هم به عنوان منبع انرژی و پروتئین جهت تقویت و غنی­سازی اکثر مواد غذایی می­تواند به کار رود.  استخراج­پذیری و رسوب پروتئین‌های کنجالة کلزا تابعی از pH و در هر رقم متفاوت است.  در این تحقیق، رقم PF7045.91، با دو تیمار pH استخراج پروتئین در سه سطح (10، 11 و 12) و pH ترسیب پروتئین نیز در سه سطح (5/4، 5/5 و 5/6) در نظر گرفته شد، تا ضمن تعیین شرایط بهینة تولید ایزوله پروتئینی بعضی از خواص کیفی آن نیز مشخص شود.  نتایج نشان می­دهد که بهترین شرایط جهت تهیة ایزوله پروتئینی، استخراج در شرایط قلیایی با 12= pH و رسوب پروتئین در نقطه‌ 5/5= pH بوده است.  در این شرایط، ایزوله تولیدی دارای 1/88 درصد پروتئین با مقدار وزنی 3/15 درصد (بر اساس وزن اولیه کنجاله) است.  همچنین، مقدار اسیدفیتیک ایزوله در این شرایط بسیار کم و در حد 4/0 درصد است.  مقدار گلوکوزینولات کنجاله مصرفی و ایزوله پروتئینی حاصل بسیار پایین و در همة شرایط غیر قابل اندازه‌گیری است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 363.19 K

تأثیرات کم‌آبیاری بر عملکرد دانه و خصوصیات کیفی شش رقم جدید گندم در کبوترآباد اصفهان

حمیدرضا سالمی؛ سعید ملک؛ داوود افیونی

دوره 7، شماره 2 ، شهریور 1385، ، صفحه 131-146

چکیده

   به منظور بررسی واکنش ارقام جدید و تجارتی گندم و یک لاین امیدبخش به تیمارهای مختلف کم‌آبیاری،‌ آزمایشی در ایستگاه تحقیقات کشاورزی کبوتر آباد به ‌صورت طرح آماری کرت­های خرد شده در قالب بلوک‌های کامل تصادفی درسه تکرار اجرا شد.  سه تیمار میزان آب آبیاری شامل 100، 80، و 60 درصد تبخیر و تعرق محصول در کرت­های اصلی و شش رقم گندم (پیشتاز، ...  بیشتر  به منظور بررسی واکنش ارقام جدید و تجارتی گندم و یک لاین امیدبخش به تیمارهای مختلف کم‌آبیاری،‌ آزمایشی در ایستگاه تحقیقات کشاورزی کبوتر آباد به ‌صورت طرح آماری کرت­های خرد شده در قالب بلوک‌های کامل تصادفی درسه تکرار اجرا شد.  سه تیمار میزان آب آبیاری شامل 100، 80، و 60 درصد تبخیر و تعرق محصول در کرت­های اصلی و شش رقم گندم (پیشتاز، شیراز، M-73-18، مرودشت، مهدوی، و بک کراس روشن) در کرت­های فرعی قرار گرفت.  طی دورة رشد و در پایان فصل رشد عملکرد و خصوصیات کیفی در تیمارهای مختلف اندازه‌گیری شد و داده‌های ثبت شده طی سه سال زراعی 81-1380‏‏‏، 82- ١381و 83-1382 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.  نتایج نشان داد که تأثیر میزان‌های مختلف آب آبیاری بر عملکرد دانه، کارآیی مصرف آب (WUE)، و کشش‌پذیری خمیر در سطح یک درصد(01/0r ≤ ) معنی‌دار است.  تأثیر میزان آبیاری بر صفات، تعداد سنبله در مترمربع، و گلوتن در سطح پنج درصد (05/0 r ≤) معنی‌دار است ولیتأثیر میزان‌های آبیاری بر صفات پروتئین، خاکستر، عدد زلنی، و مقاومت به کشش‌پذیری خمیر معنی‌دار نیست.   ارقام مورد بررسی تفاوت کاملاً معنی­داری (01/0r ≤ ) از نظر عملکرد دانه،عدد زلنی (رسوب)، مقاومت به کشش و کشش­پذیری خمیر داشتند.  البته تفاوت این ارقام در خصوص صفات پروتئین، خاکستر و گلوتن معنی­دار نشد.  میانگین مقادیر WUE در تیمار 60 درصد تبخیر و تعرق محصول، حداکثر و برابر 54/1 کیلوگرم بر مترمکعب به دست آمد.  همچنین رقم پیشتازدارای بالاترین مقدار WUE بود.  بعد از این رقم، لاینM-73-18 و رقم بک کراس روشن بیشترین مقدارWUE را دارا بودند.  از این رو در مناطق خشک ارقام مذکور تحت مدیریت 40 درصد کسر آبیاری بر سایر ارقام برتری دارند.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 305.9 K

پیش‌بینی ضریب تبدیل شلتوک به برنج سفید در خشک‌کردن به روش بستر ثابت به کمک شبکه‌های عصبی مصنوعی

محمدهادی خوش تقاضا؛ رضا امیری چایجان؛ غلامعلی منتظر؛ سعید مینایی

دوره 8، شماره 2 ، شهریور 1386، ، صفحه 135-156

چکیده

  هدف از این تحقیق پیش­بینی ضریب تبدیل شلتوک به برنج سفید در خشک‌کردن به روش بستر ثابت به کمک شبکه‌های عصبی مصنوعی است.  چند پارامتر در عملکرد خشک‌کن‌های بستر ثابت مؤثرند که به عنوان متغیرهای مستقل برای شبکة عصبی مصنوعی در نظر گرفته شده­اند.  این متغیرها عبارت­اند از رطوبت نسبی هوای محیط، دمای هوای محیط، سرعت هوای ورودی، ...  بیشتر هدف از این تحقیق پیش­بینی ضریب تبدیل شلتوک به برنج سفید در خشک‌کردن به روش بستر ثابت به کمک شبکه‌های عصبی مصنوعی است.  چند پارامتر در عملکرد خشک‌کن‌های بستر ثابت مؤثرند که به عنوان متغیرهای مستقل برای شبکة عصبی مصنوعی در نظر گرفته شده­اند.  این متغیرها عبارت­اند از رطوبت نسبی هوای محیط، دمای هوای محیط، سرعت هوای ورودی، عمق بستر شلتوک، دمای هوای ورودی، رطوبت اولیه و رطوبت نهایی.  برای ایجاد الگوهای آموزش و ارزیابی به وسیلة یک خشک‌کن آزمایشگاهی، 357 آزمایش خشک کردن اجرا شد.  سپس نمونه‌هایی از عمق‌های مختلف خشک‌کن جدا و عملیات پوست‌کنی و سفید‌کردن با دستگاه‌های آزمایشگاهی انجام شد.  ضریب تبدیل برای تمام عمق‌ها اندازه­گیری و میانگین آنها به عنوان ضریب تبدیل آزمایش منظور شد.  از شبکه‌های پس انتشار پیشرو و پس‌انتشار پیشخور با الگوریتم‌های یادگیری لونبرگ- مارکوارت و تنظیم بیزی برای آموزش الگوهای موجود استفاده شد.  نتایج نشان داد که شبکة پس‌انتشار پیشخور با توپولوژی 1-7-7-7 و الگوریتم آموزش لونبرگ- مارکوارت و راهبرد توابع یکسان برای تمام لایه‌ها (تانژانت ‌سیگمویید) قادر است راندمان تبدیل شلتوک را به برنج سفید با ضریب تعیین 55/96 درصد و خطای متوسط مطلق 019/0 در شرایط مختلف خشک‌کردن شلتوک در گسترة بستر ثابت پیش‌بینی کند.  نتایج نشان داد که دمای هوای ورودی و پس از آن میزان رطوبت نهایی، بیشترین تأثیر را بر ضریب تبدیل شلتوک دارند. 

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 546.82 K

تحلیل علیت نفوذ تجمعی در جویچه های آبیاری

ابوالفضل ناصری؛ محمدرضا نیشابوری

دوره 9، شماره 2 ، شهریور 1387، ، صفحه 137-152

چکیده

  طراحی، ارزیابی، و مدیریت آبیاری جویچه‌ای در مزرعه مبتنی بر مشخصه‌های نفوذ آب در خاک است.  تغییرات نفوذ آب در جویچه­های آبیاری تابع تغییرات عامل­هایی مختلف است و بدین جهت نفوذ فرایندی پیچیده خواهد بود و مدل­سازی آن به ویژه برای تمام سطح مزرعه دشوار است.  پژوهش حاضر با هدف بررسی اثرهای مستقیم و غیرمستقیم متغیرهای  فرصت ...  بیشتر طراحی، ارزیابی، و مدیریت آبیاری جویچه‌ای در مزرعه مبتنی بر مشخصه‌های نفوذ آب در خاک است.  تغییرات نفوذ آب در جویچه­های آبیاری تابع تغییرات عامل­هایی مختلف است و بدین جهت نفوذ فرایندی پیچیده خواهد بود و مدل­سازی آن به ویژه برای تمام سطح مزرعه دشوار است.  پژوهش حاضر با هدف بررسی اثرهای مستقیم و غیرمستقیم متغیرهای  فرصت نفوذ، رطوبت اولیة خاک، عمق جریان آب در جویچه، سطح مقطع جریان، محیط خیس­شده، و کمّی­سازی میزان مشارکت این متغیرها در تغییرات نفوذ آب در جویچه در سطح مزرعه اجرا شده است.  آزمایش‌های مزرعه­ای برای جمع‌آوری داده‌های مشاهداتی در مزرعه‌ای به ابعاد 130×70 متر در 58 واحد آزمایشی در تابستان 1381 و اندازه‌گیری نفوذ آب در جویچه با روش جویچه مسدود اجرا شده است.  بر مبنای یافته­های این پژوهش، سهم اثر مستقیم فرصت نفوذ، سطح مقطع جریان،رطوبت اولیة خاک،محیط خیس­شده، و عمق جریان به ترتیب برابر 4/97، 0/42، 5/36، 0/15، و 0/12 درصد اثرهای کل این متغیرهاست.  ترتیب اثرهای کل متغیرها بر نفوذ تجمعی در سطح مزرعه به صورت فرصت نفوذ، عمق جریان آب در جویچه، رطوبت اولیة خاک، سطح مقطع جریان، و محیط خیس­شده بود.  با بررسی سهم اثرهای مستقیم و غیرمستقیم متغیرها بر نفوذ تجمعی، فرصت نفوذ، رطوبت اولیه خاک، و سطح مقطع جریان  به عنوان مولفه­های اصلی نفوذ تجمعی از جویچه آبیاری تشخیص داده شدند.  بر این مبنا، با استفاده از روش­های آماری یک مدل غیرخطی برای توصیف نفوذ تجمعی از سطح مزرعه با داده­های اندازه­گیری­شده به دست آمد.  این مدل حدود 89 درصد از تغییرات نفوذ تجمعی از سطح مزرعه را توجیه می­کند.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 518.63 K

تاثیر دور توپی و موقعیت تیغه برکیفیت برنج در سفید‌کن تیغه‌ای بهینه شده

محسن حیدری سلطان آبادی

دوره 8، شماره 1 ، خرداد 1386، ، صفحه 137-150

چکیده

  به منظور کاهش شکستگی و ضایعات برنج، توپی سفیدکن تیغه‌ای برنج به مارپیچ انتقال مجهز شد.  آزمایش­های اولیه نشان داد، استفاده از این توپی می‌تواند شکستگی برنج را در حدود 5/2 درصد کاهش دهد.  برای تکمیل طرح فوق و بررسی تاثیر عواملی نظیر سرعت توپی و موقعیت تیغه بر کیفیت برنج سفیدشده، آزمایشی در قالب فاکتوریل بر پایة بلوک‌های کامل ...  بیشتر به منظور کاهش شکستگی و ضایعات برنج، توپی سفیدکن تیغه‌ای برنج به مارپیچ انتقال مجهز شد.  آزمایش­های اولیه نشان داد، استفاده از این توپی می‌تواند شکستگی برنج را در حدود 5/2 درصد کاهش دهد.  برای تکمیل طرح فوق و بررسی تاثیر عواملی نظیر سرعت توپی و موقعیت تیغه بر کیفیت برنج سفیدشده، آزمایشی در قالب فاکتوریل بر پایة بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار روی برنج رقم سازندگی اصفهان اجرا شد که در آن اثر سرعت توپی در پنج سطح 500،600، 700،800 و900 دور بر دقیقه و موقعیت تیغه در سه سطح: 1- فاصلة تیغه از ابتدای توپی 7 میلی‌متر و از انتهای آن 9 میلی‌متر، 2- فاصلة تیغه از ابتدا و انتهای توپی 8 میلی‌متر و 3- فاصلة تیغه از ابتدای توپی 9 میلی‌متر و از انتهای آن 7 میلی‌متر بر کیفیت برنج سفیدشده ارزیابی شد.  در هر تیمار درصد شکستگی برنج، درصد برنج سفید سالم و درجة سفیدشدگی اندازه‌گیری و شاخص کارایی سفیدکن محاسبه گردید.  نتایج نشان داد اثر سرعت توپی در سطح احتمال 5 درصد بر شکستگی و برنج سفید سالم معنی‌دار است و نیز موقعیت تیغه در سطح احتمال یک درصد و اثر متقابل سرعت توپی و موقعیت تیغه بر درجة سفیدشدگی و شاخص کارایی سفیدکن در سطح احتمال 5 درصد معنی‌دار است.  بر این اساس، مناسب‌ترین حالت‌های کاری سفیدکن بهینه­شده در سرعت 600 دور بر دقیقه و موقعیت سوم تیغه (فاصلة تیغه از ابتدای توپی 9 میلی‌متر و از انتهای آن 7 میلی‌متر) یا سرعت 800 دور بر دقیقه در هر یک از سه موقعیت تیغه (ترجیحاً موقعیت اول تیغه) به دست آمد.  در این دو تنظیم به ترتیب میانگین شکستگی برنج 11 و12 درصد، درجه سفید‌شدگی 84/8 و02/ 8 درصد و شاخص کارایی سفیدکن 86/7 و 1/7 بود. 

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 739.4 K

بسته بندی

بررسی تأثیر عصاره بوقناق بر ویژگی‌های فیزیکی-مکانیکی و ضد میکروبی فیلم‌های خوراکی نشاستۀ ساگو

منصوره سادات دانشزاده؛ حسین عباسپور؛ لیلا امجد؛ عبدالرضا محمدی نافچی

دوره 21، شماره 1 ، مرداد 1401، ، صفحه 139-150

https://doi.org/10.22092/fooder.2023.354263.1302

چکیده

  در دهه‌های اخیر، تلاش‌ها برای یافتن راه حل‌های سبز پایدار و جایگزینی مواد بسته‌بندی مرسوم با منابع طبیعی افزایش یافته است. در تحقیق حاضر، تأثیر عصاره متانولی گیاه بوقناق (0، 1، 3 و 5 درصد) بر برخی از ویژگی‌های فیزیکی-مکانیکی و فعالیت ضد باکتریایی فیلم‌های نشاسته بررسی شد. نتایج بررسی­ها نشان داد افزایش غلظت عصاره باعث افزایش قابل ...  بیشتر در دهه‌های اخیر، تلاش‌ها برای یافتن راه حل‌های سبز پایدار و جایگزینی مواد بسته‌بندی مرسوم با منابع طبیعی افزایش یافته است. در تحقیق حاضر، تأثیر عصاره متانولی گیاه بوقناق (0، 1، 3 و 5 درصد) بر برخی از ویژگی‌های فیزیکی-مکانیکی و فعالیت ضد باکتریایی فیلم‌های نشاسته بررسی شد. نتایج بررسی­ها نشان داد افزایش غلظت عصاره باعث افزایش قابل توجه (در سطح احتمال 5 درصد) در ظرفیت جذب آب (3.16‒1.88 گرم آب بر گرم فیلم خشک) و نفوذپذیری بخار آب (11-10×1.63‒11-10×2.32 گرم بر متر ثانیه پاسکال) فیلم‌ها شده­است. انحلال­ پذیری فیلم‌ها در آب در محدودۀ 18.53‒18.21 درصد به دست آمد و با افزایش غلظت عصاره به صورت جزئی افزایش یافت. استحکام کششی و مدول یانگ به ترتیب در محدودۀ 19.34‒13.11 و 115.25‒100.14 مگاپاسکال متغیر بودند. در مقایسه با فیلم شاهد، فیلم‌های کامپوزیت انعطاف‌پذیرتر بودند و الاستیسیته به طور مداوم با افزایش درصد عصاره ارتقا یافت. فیلم‌ها فعالیت ضد باکتریایی خوبی علیه هر دو باکتری گرم-مثبت و گرم-منفی نشان داد. با توجه به نتایج به دست آمده در این تحقیق می‌توان گفت که با بهبود برخی ویژگی‌های فیلم نشاسته ساگو، استفاده از این فیلم‌های کامپوزیت در تولید مواد پوسته کپسول مطلوب خواهد بود.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 919.71 K

عمل‏ آوری مکانیزة کاه با اوره و مقایسة آن با شیوه رایج عمل‏آوری کاه در کشور

محمد یونسی الموتی؛ محمدهادی خوش تقاضا؛ مجتبی زاهدی فر

دوره 9، شماره 1 ، خرداد 1387، ، صفحه 141-154

چکیده

  ارزش غذایی کاه غلات می‌تواند با عمل‏آوری و با استفاده از اوره به عنوان منبع آمونیاک افزایش یابد.  عمل‌آوری مرسوم کاه غلات با اوره در کشور روشی پرهزینه، مشکل، و زمان‌بر است.  کاربرد ماشین برای تسهیل یا حذف برخی از این عملیات ضروری است.  هدف این تحقیق عمل‌آوری کاه گندم به روش مکانیزه و مقایسة ترکیبات شیمیایی و قابلیت هضم آن ...  بیشتر ارزش غذایی کاه غلات می‌تواند با عمل‏آوری و با استفاده از اوره به عنوان منبع آمونیاک افزایش یابد.  عمل‌آوری مرسوم کاه غلات با اوره در کشور روشی پرهزینه، مشکل، و زمان‌بر است.  کاربرد ماشین برای تسهیل یا حذف برخی از این عملیات ضروری است.  هدف این تحقیق عمل‌آوری کاه گندم به روش مکانیزه و مقایسة ترکیبات شیمیایی و قابلیت هضم آن با روش غیر مکانیزه (دستی) بود.  برای عمل‌آوری مکانیزة کاه از دستگاه بسته‌بند مکعبی مجهز به سیستم پاشش محلول اوره استفاده شد.  همزمان با اجرای آزمایش‌ها به روش مکانیزه، عمل‌آوری کاه به شیوة رایج نیز اجرا شد.  ارزش غذایی نمونه‌های غنی‌شده به روش مکانیزه و نمونه‌های روش رایج در آزمایشگاه تعیین و مقایسه شدند.  نتایج تجزیة واریانس نشان داد که که اثر روش عمل‌آوری بر مقادیر برخی از ترکیبات شیمیایی کاه (DM، Ash، ‌CP‌، ‌CF،‌ و (ADL معنی‌دار نیست.  اما اثر این عامل بر قابلیت هضم کاه (DMD، OMD، و (DOMD و سایر ترکیبات شیمیایی از قبیل NDF و ADF معنی‌دار است (05/0 P<).  میانگین مقادیر DMD، OMD، و DOMD در کاه عمل‌آوری­نشده به ترتیب برابر 00/30‌، 64/27، و 92/25 درصد بود که پس از عمل‌آوری در روش رایج به 35/44، 43/44، و 46/41 و در روش مکانیزه به 35/40، 87/37، و 51/35 درصد رسید.  ظرفیت مزرعه‌ای و ماده‌ای موثر دستگاه برای عمل‏آوری مکانیزه کاه به ترتیب برابر با 41 /0 هکتار در ساعت و 05/2‌ تن در ساعت بود.  با استفاده از دستگاه بسته‌بند مجهز به سیستم پاشش محلول اوره، می‌توان هزینه­های عمل­آوری هر تن کاه را به میزان 360000 ریال کاهش داد.  این روش همچنین توانایی پاشش محلول و رساندن رطوبت به میزان مورد نیاز را برای عمل‌آوری کاه در شرایط مزرعه دارد. 

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 977.03 K

درجه بندی تخم مرغ به روش ماشین بینایی (یادداشت تحقیقاتی)

محمدحسین آق خانی؛ علیرضا پوررضا

دوره 8، شماره 3 ، آذر 1386، ، صفحه 141-150

چکیده

  به کمک فناوری ماشین بینایی، محصولات کشاورزی با هزینة کمتر و با دقت و کیفیت بهتری جداسازی و درجه­بندی می­شوند.  در این تحقیق از این فناوری برای جداسازی تخم مرغ­های معیوب و درجه­بندی آنها از نظر اندازه و جرم استفاده شده است.  با نصب یک دوربین ویدیویی دیجیتال روی خط انتقال تخم مرغ، تصاویر برداشت­شده از تخم مرغ­ها برای پردازش ...  بیشتر به کمک فناوری ماشین بینایی، محصولات کشاورزی با هزینة کمتر و با دقت و کیفیت بهتری جداسازی و درجه­بندی می­شوند.  در این تحقیق از این فناوری برای جداسازی تخم مرغ­های معیوب و درجه­بندی آنها از نظر اندازه و جرم استفاده شده است.  با نصب یک دوربین ویدیویی دیجیتال روی خط انتقال تخم مرغ، تصاویر برداشت­شده از تخم مرغ­ها برای پردازش به رایانه دستگاه ارسال می­شود.  رایانه سیستم به کمک نرم­افزار تهیه­شده، قادر است تصاویر دریافتی را برحسب درصد لکه­های موجود روی آن، شکستگی، و ابعاد پردازش کند.  پس از آن، فرمان­های لازم مطابق با پیش­فرض­های مورد نظر برای بخش مکانیکی دستگاه واقع در مسیر خط انتقال، صادر می­شود.  در آزمایش­های اولیه برای تعیین دقت نرم­افزار، تمام تخم مرغ­های معیوب را به درستی تشخیص داده شد و میزان خطا در تخمین حجم و وزن،به طور متوسط کمتر از 1 درصد بود.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 699.2 K

تأثیر غلظت‌های بالای دی‌اکسیدکربن در بسته‌بندی با اتمسفر اصلاح‌شده بر کیفیت خرمای رقم سایر

زینب دهقان شعار؛ زهره حمیدی اصفهانی؛ سلیمان عباسی؛ هما بهمدی

دوره 8، شماره 4 ، اسفند 1386، ، صفحه 143-156

چکیده

  هدف از این تحقیق تعیین تأثیر بسته‌بندی با اتمسفر اصلاح‌شده (MAP) حاوی درصد بالای دی‌اکسیدکربن بر کیفیت خرمای رقم سایر بوده است که می­تواند جایگزینی مناسب برای متیل­بروماید باشد که به دلیل تاثیرات زیانبار آن بر سلامت بر لایۀ ازن، بر اساس پروتکل منترال تا سال 2015 کاربرد آن در همۀ کشورها ممنوع خواهد شد.  ترکیب­های مختلف گازی شامل ...  بیشتر هدف از این تحقیق تعیین تأثیر بسته‌بندی با اتمسفر اصلاح‌شده (MAP) حاوی درصد بالای دی‌اکسیدکربن بر کیفیت خرمای رقم سایر بوده است که می­تواند جایگزینی مناسب برای متیل­بروماید باشد که به دلیل تاثیرات زیانبار آن بر سلامت بر لایۀ ازن، بر اساس پروتکل منترال تا سال 2015 کاربرد آن در همۀ کشورها ممنوع خواهد شد.  ترکیب­های مختلف گازی شامل 85 درصد دی‌اکسیدکربن + 3 درصد اکسیژن + 12 درصد نیتروژن، 75 درصد دی‌اکسیدکربن + 12 درصد اکسیژن + 13 درصد نیتروژن، و 34 درصد دی‌اکسیدکربن + 37 درصد اکسیژن + 29 درصد نیتروژن به داخل بسته­های سلوفانی تزریق شد.  نمونۀ شاهد در بسته‌های سلوفانی محتوی هوای معمولی نگهداری شد که به طریق معمول حرارتی درز­بندی شده بودند.  بسته­ها در دو دمای 4 و 30 درجۀ سانتی‌گراد نگهداری و بعد از 30، 60، 90، و 150 روز آزمایش شدند.  صفات مورد آزمون شامل زنده‌مانی شپشۀ دندانه­دار، تعداد پرگنه­های کپک و مخمر،pH، فعالیت آبی،درصد تغییر رنگ، و شکرک‌زدنبا استفاده از طرح فاکتوریل در قالب کاملاً تصادفی با سه تکرار تجزیه و تحلیل شدند.  بیشترین تعداد حشرۀ زنده و پرگنۀ کپک و مخمر در نمونه­های شاهد نگهداری‌شده در دمای 30 درجۀ سانتی‌گراد­ و کمترین تعداد در بسته‌های حاوی 85 درصد دی‌اکسیدکربن+ 3 درصد اکسیژن + 12 درصد نیتروژنپس از 150 روز مشاهده شد.  کمترین مقدار pH در بسته­های حاوی 34 درصد دی‌اکسیدکربن + 37 درصد اکسیژن + 29 درصد نیتروژن مشاهده شد.  نمونه‌های نگهداری‌شده در دمای 30 درجۀ سانتی‌گراد­، نسبت به 4 درجۀ سانتی‌گراد­، pH کمتری داشتند.  فعالیت آبی در همة نمونه‌ها کاهش یافت.  تغییر رنگ در نمونه‌های نگهداری‌شده در MAP با غلظت گاز دی‌اکسیدکربن بالا تفاوت معنی‌داری با نمونه‌های شاهد نداشت و تنها به مرور زمان این اثر معنی‌دار ارزیابی شد (05/0>p).  نتیجة افزایش غلظت دی‌اکسیدکربن، کاهش معنی­دار درصد شکرک­­زدن بود به طوری که کمترین درصد شکرک‌زدن با نمونه‌های بسته‌بندی‌شده با 85 درصد دی‌اکسیدکربن + 3 درصد اکسیژن + 12 درصد نیتروژن مشاهده شد (05/0>p).  به­طور کلی، با اعمال بسته‌بندی تحت اتمسفر اصلاح‌شده حاوی 85 درصد دی‌اکسیدکربن + 3 درصد اکسیژن + 12 درصد نیتروژن در 4 درجة سانتی‌گراد بهترین نتایج از نظر حشره­زدایی و نگهداری خرمای رقم سایر به دست آمد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 526.47 K

روشی ساده برای تخمین توأمان هدایت هیدرولیکی اشباع و تخلخل مؤثر خاک

جمال محمد ولی سامانی؛ مهدی همایی؛ مهدی کوچک زاده؛ پرویز فتحی

دوره 6، شماره 2 ، شهریور 1384، ، صفحه 143-156

چکیده

  تعیین هدایت هیدرولیکی اشباع و تخلخل مؤثر خاک در زهکشیاهمیت ویژه و  در کنترل کردن عمق سطح ایستابی  بین زهکش‌ها نقش مهم دارند.  در حال حاضر، فاصلة بین زهکش‌ها بر مبنای مقادیر متوسط اندازه‌گیری شدة این دو عامل طراحی می­شود که در محدودة مورد طراحی به دست می­آید. هدف از این پژوهش، ارائة روشی نویناست که بر مبنای آن بتوانمقادیر ...  بیشتر تعیین هدایت هیدرولیکی اشباع و تخلخل مؤثر خاک در زهکشیاهمیت ویژه و  در کنترل کردن عمق سطح ایستابی  بین زهکش‌ها نقش مهم دارند.  در حال حاضر، فاصلة بین زهکش‌ها بر مبنای مقادیر متوسط اندازه‌گیری شدة این دو عامل طراحی می­شود که در محدودة مورد طراحی به دست می­آید. هدف از این پژوهش، ارائة روشی نویناست که بر مبنای آن بتوانمقادیر بهینة هدایت هیدرولیکی و تخلخل مؤثر را به طور همزمانبه دست آورد.  در این روش، ارتفاع سطح ایستابی در فواصل مختلف از زهکش و در زمان‌های متفاوت اندازه‌گیری می‌شود.  سپس، با استفاده ازمدل جریان غیرماندگار گلور- دام و به کارگیری بهینه سازی غیرخطی، مقادیر هدایت هیدرولیکی و تخلخل مؤثر بهینه برآورد می‌شود. به منظور واسنجی مدل گلور- دام از راه بهینه سازی غیرخطی، افزون بر داده‌های حاصل از آزمایش برخی داده‌های موجود دیگر نیز به کار گرفته شد. برای اجرای آزمایش­ها، مدلی فیزیکی به طول 5/2، عرض 3/0، و  ارتفاع 5/0 متر تهیه و یک زهکش سوراخ‌دار به قطر 5/4 سانتی‌متر در کف یکی از دو انتهای طولی و عمود بر زهکش آن تعبیه شد. برای اندازه‌گیری تغییرات سطح ایستابی در اعماق و زمان‌های مختلف، 16 پیزومتر در امتداد طولی نصب و قرائت‌ها در دوره‌های زمانی مشخص انجام شد. روش پیشنهادی، در دو حالت با تخلخل ثابت و متغیر، ارزیابی و مقادیر بهینة هدایت هیدرولیکی و تخلخل مؤثربه دست آمد. نتایج نشان داد که روش پیشنهادی در پیش‌بینی نیمرخ‌های سطح ایستابی دقت مناسبی دارد. همچنین، اعمال مقادیر بهینه با لحاظ کردن تخلخل متغیر باعث افزایش دقت پیش‌بینی روش پیشنهادی می­شود.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 440.33 K