نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دوره دکتری دانشگاه شهید چمران اهواز و عضو هیئت علمی بخش تحقیقات فنی و مهندسی، دزفول، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی صفی آباد
2 استاد دانشگاه شهید چمران، اهواز، دانشکده مهندسی آب
3 دانشیار پژوهش مؤسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی
4 استادیار پژوهش بخش تحقیقات فنی و مهندسی، دزفول، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی صفی آباد
چکیده
مدیریت آبیاری، شیوة خاکورزی و مدیریت کود نیتروژن، نقش مهمی در خصوصیات فیزیکی و چگونگی حرکت آب و نیترات در نیمرخ خاک دارند. لذا، این تحقیق با هدف بررسی اثر بیخاکورزی و مقادیر مختلف کود نیتروژن در حرکت نیتروژن معدنی و رطوبت در خاکی با بافت لوم رسی سیلتی در مرکز تحقیقات کشاورزی صفیآباد با شرایط اقلیمی گرم و نیمهخشک صورت گرفت. برای این منظور دو شیوة تهیة بستر بذر شامل روش خاکورزی مرسوم و بیخاکورزی هر کدام با سه سطح کود نیتروژن (150، 225، و 300 کیلوگرم در هکتار) برای کشت ذرت پیاده شد. کود نیتروژن در هر دو روش خاکورزی در سه تقسیط آبیاری اول، مرحله چهار برگی و شروع گلدهی ذرت بهصورت کودآبیاری استفاده شد. مقادیر نیترات و آمونیوم خاک قبل و 10 روز پس از کودآبیاری و همچنین پس از برداشت ذرت در لایههای30 سانتیمتر تا عمق 120 سانتیمتر اندازهگیری شد. مقادیر آب ورودی و خروجی، رطوبت خاک قبل و پس از آبیاری و جرم مخصوص ظاهری خاک اندازهگیری شد. نتایج نشان داد که جرم مخصوص ظاهری خاک در عمق 10-0 سانتیمتر در ابتدا، اواسط، و انتهای دوره رشد در شیوة بیخاکورزی تفاوت معنیداری با شیوة خاکورزی مرسوم نداشت. مقادیر رطوبت خاک قبل از آبیاری، بیانکنندة بالاتر بودن رطوبت در عمق 20-0 سانتیمتر در شیوة بیخاکورزی نسبت بهروش خاکورزی مرسوم (بهمیزان 3 درصد) بود. مقادیر آب ورودی و خروجی اندازهگیری شده در دو شیوة خاکورزی نشاندهندة افزایش مصرف آب در هر آبیاری و کاهش رواناب سطحی در شیوة بیخاکورزی بهدلیل تجمع بقایا در کف جویچه بود. میزان نیترات خاک در هر دو روش خاکورزی مرسوم و بیخاکورزی در لایه 30-0 سانتیمتر بیش ازلایههای بعدی بود که اختلاف معنیداری را در سطح 1 درصد نشان داد. روش خاکورزی تأثیری بر مقدار و حرکت نیترات در لایههای خاک نداشت. بنابراین مصرف کود در روش بیخاکورزی و کشت مستقیم در بقایا میتواند بهمیزان توصیه شده برای روش خاکورزی مرسوم باشد. مقدار آمونیوم خاک در مقایسه با نیترات کمتر و مقدار آن در مراحل قبل و پس از هر نوبت کودآبیاری در دو روش خاکورزی، یکسان بود و از لحاظ آماری تفاوت معنیداری را نشان نداد.
عنوان مقاله [English]
Effect of Tillage Method and N Fertilizer Rates on Water and Nitrate Movement in Northern Khuzestan Soils
چکیده [English]
Irrigation management, soil tillage method and fertilizer management play important roles in increasing crop yield and water and solute movement in the soil profile. The present research was conducted to study the effects of a no-tillage system and nitrogen fertilizer on the mineral nitrogen movement and soil moisture under optimum irrigation conditions. The study was conducted at Safiabad Agricultural Research Center in silty clay loam soil and a warm, semi-arid climate. Two methods of corn seedbed preparation, including conventional tillage (CT) and no-tillage (NT) at three nitrogen levels (150, 225, 300 kg per hectare) were implemented. The nitrogen source was urea and was applied through fertigation in three equal splits at first irrigation, four-leaf and flowering stages. Nitrate and ammonium were measured before and 10 days after fertigation and after harvesting at 30 cm depth increments down to 120 cm. Inflow and outflow rates, soil moisture before and after irrigation, and bulk density were measured. The results indicated that no significant difference was observed between soil bulk density at the initial, middle and end of the cropping period for both tillage systems. The greatest moisture level was observed in the upper soil layer (0-20 cm) under NT (about 3%) for all pre-irrigation measurements. Inflow and outflow rates indicated that NT increased applied water and decreased runoff for every irrigation as a result of residues accumulated in the furrows. Nitrate concentration in the 0-30 cm soil layer for the two tillage methods was significantly higher than for the other layers (P<0.01). No significant differences were found between soil nitrate concentration and nitrate movement in soil layer for both tillage systems. Thus, nitrogen fertilizer application in the NT system with direct drilling on wheat residue is recommended at the same level recommended for CT. The levels of NH4-N in pre- and post-fertigation applications were generally low than the NO3-N level and no significant differences were found in the soil layers for both tillage systems.
کلیدواژهها [English]
- No-Tillage
- N fertilizer
- Nitrate and ammonium movement
- Corn
- Northern Khuzestan