نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 عضو هیئت علمی مؤسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی
2 دانشیار مؤسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی
3 دانشیار گروه آبیاری و آبادانی دانشکده آب و خاک پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران
چکیده
آلودگی محیط زیست با فلزات سنگین یک مشکل جهانی در حال گسترش است. فلزات سنگین عمدتاً در لایة سطحی خاک رسوب میکنند و در دراز مدت با افزایش غلظت آنها در خاک جذب گیاهان میشوند و در اندامهای مختلف آنها تجمع پیدا میکنند. مقدار جذب و تجمع فلزات سنگین در گونههای مختلف گیاهی و در بخشهای مختلف گونهها متفاوت و متأثر از غلظت فلز و مشخصات فیزیکی و شیمیایی خاک است. مطالعات زیادی در زمینة استفاده از آبهای آلوده و پسابهای حاوی فلزات سنگین در کشاورزی اجرا شده است، ولی اطلاعات در زمینة مقدار جذب و تجمع فلزات سنگین از محیط ریشه و تجمع آن در بخشهای مختلف گونههای زراعی، به ویژه محصولات جالیزی بسیار محدود است. این تحقیق با هدف بررسی تأثیر سطوح مختلف غلظت کادمیوم خاک محیط ریشه بر مقدار جذب و تجمع آن در اندامهای مختلف پنج گونة جالیزی رایج در ایران (خربزه، هندوانه، خیار، گوجهفرنگی و کدوخورشتی)، به صورت یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در چهار تیمار شامل غلظتهای صفر، 50 و100 میلیگرم کادمیوم در کیلوگرم خاک و 50 میلیگرم کادمیوم در کیلوگرم خاک بهعلاوه 25 میلیگرم اتیلن دی آمین تترا استیک اسید (EDTA) به هر کیلوگرم خاک از طریق آب آبیاری، در سه تکرار به اجرا در آمده است. خاک مورد استفاده از نوع لومی بود که از مزرعة چهارصد هکتاری مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر (کرج) انتخاب و بعد از دو بار الک کردن با مش دو میلیمتر و افزودن نیترات کادمیوم (Cd(NO3)2) و مخلوط کردن کامل تهیه شد. برای کاشت از گلدانهای پلاستکی استوانه ای به قطر 40 و ارتفاع 60 سانتیمتر استفاده شده است. در پایان فصل زراعی از بخشهای مختلف گونه های مورد مطالعه جهت سنجش مقدار تجمع کادمیوم نمونهبرداری و آزمایش شده نتایج حاصل، پس از تجزیه و تحلیل آماری با استفاده از نرم افزار SPSS، نشان میدهد که میزان تجمع کادمیوم با افزایش غلظت آن در محیط ریشه نسبت مستقیم دارد و افزایش EDTA ، بهطور میانگین باعث افزایشی معادل 27 درصد در جذب کادمیوم در برگها و 122 درصد در میوه میشود. بهجز تیمار شاهد، در سایر تیمارها میزان تجمع کادمیوم در بخشهای مختلف گونههای مورد مطالعه بیش از حد مجاز برای مصارف انسانی است. نتایج نشان میدهد که در ساقه و برگ به ترتیب خیار و کدو خورشتی بیشترین غلظت کادمیوم را دارند و گوجهفرنگی و هندوانه کمترین تجمع را دارند؛ میوة خربزه و هندوانه بیشترین و گوجهفرنگی کمترین میزان غلظت کادمیوم را دارند.
عنوان مقاله [English]
Investigation of Cadmium Uptake in Root Region and Accumulation in Different Parts of Common Summer Crops in Iran
چکیده [English]
The main source of heavy metals in soil is the use of urban and industrial waste water, synthetic phosphate fertilizers, sludge from sewage treatment plants. Most heavy metals accumulate in the top soil and in the long term, their increased concentration in the soil and accumulation in the plants. The quantity or level of absorption in plants, depends not only on the concentration levels of the metals in the physical and chemical composition of the soil, but also varies in different parts of the plant type. Several studies have been conducted on the use of waste water and sewage, carrying heavy metals, for agriculture; however information regarding amount of absorption and accumulation of heavy metals in various parts of different crops and plant types, is limited. This study has been conducted with the objective of analyzing the impact of various levels of cadmium concentration in soil on the quantity of its absorption and accumulation in various parts of five different types of cucurbits, commonly used in Iran. The experiments were carried out in a factorial experiment in completely randomized design, with three repetitions. The factors includes Cd concentration in 4 levels (control treatment, without adding Cd, soil with 50 mg kg-1 Cd, soil with 50 mg kg-1 Cd, soil with 50 mg kg-1 Cd and irrigation water with 0.5 molar EDTA). And plants species (five summer crops) at the end of agriculture season, samples from different organs of species have been collected to measure the magnitude of Cadmium accumulated in them. With SPSS software, variance analysis of the collected data was performed, and comparison of means was performed by Duncan multiple range test (P ≤ 0.05 and P≤ 0.01). The obtained results indicate a direct relation between Cd accumulation and Cd concentration in root region. Adding 0.5 molar EDTA to irrigation water causes more than 50 percent increase in Cd accumulation in treatment of 50 ppm Cd. Also the results show (except in control treatment) that Cd concentration is in excess of limit for human consumption.
کلیدواژهها [English]
- ABSORPTION
- Cadmium
- EDTA
- Polluted Soil
- Summer Crops