نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار پژوهش مؤسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورز

2 استادیار بخش علوم و صنایع غذایی دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز

3 عضو هیأت علمی مؤسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی

چکیده

گزانگبین ماده­ای است شیرین که به­طور طبیعی از تراکم مواد قندی و توسط حشرة سیاموفیلا آستراگالیکولا به دست می­آید که از شیرة گیاه گون گزانگبینتغذیه می­کند.  منحنی­های جذب و دفع رطوبت در گزانگبین به روش دینامیکی برای یک نمونه گزانگبین در رطوبت­های نسبی­ 0، 15، 30، 45، 60، 75 و 90 درصد و در دو دمای 15 و 25 درجة سانتی­گراد با تکنیک جذب دینامیکی بخار اندازه­گیری شد.  در رطوبت­های نسبی­ متفاوت، تغییرات وزن نمونه در برابر زمان به­طور مداوم اندازه­گیری و با استفاده از یک مدل نمایی برازش داده شد.  منحنی جذب رطوبت در گزانگبین از نوع سوم بود و ظرفیت جذب آب با افزایش دما کاهش یافت.  پدیدة پسماند در منحنی­های جذب رطوبت مشاهده شد به این ترتیب که در هر رطوبت نسبی معین، مقدار رطوبت تعادلی در مرحلة دفع بیش از مرحلة جذب بود.  داده­های آزمایشی با مدل GAB برازش داده شدند و مشخص شد که این مدل به‌خوبی قادر به برازش داده­های آزمایشی در فعالیت آبی کمتر از 75/0 است.  همچنین، مشخص شد که ویژگی نفوذ آب در گزانگبین در زمان­های کوتاه از نوع فیکی است و از قوانین فیک تبعیت می­کند.

عنوان مقاله [English]

Dynamic Vapor Sorption Properties of Gaz-angubin

چکیده [English]

Gaz-angubin is a sweet exudate naturally produced by an insect from the Gavan-e-Gaz-angubin plant. Adsorption and desorption isotherms for a Gaz-angubin sample were determined at 15° and 25°C over a range of relative humidity from 0 to 90% using a dynamic vapor sorption system. At different levels of relative humidity, changes in sample mass were continuously measured versus time and described using an exponential model. Gaz-angubin exhibited type III sorption behavior. The sorption capacity decreased with increasing temperature. The sorption-desorption isotherms revealed the phenomenon of hysteresis, in which the equilibrium moisture content was higher at a particular equilibrium relative humidity for the desorption curve than for the adsorption curve. Water sorption/desorption isotherms were modelled using the Guggenheim-Anderson-de Boer (GAB) model. The GAB model showed a good fit to experimental data for water activities of up to about 0.75. It was observed that, for short intervals, the diffusion of water can be described by Fickian laws and Gaz-angubin showed essentially a Fickian diffusion.

کلیدواژه‌ها [English]

  • GAB Model
  • Gaz-angubin
  • Hysteresis
  • Monolayer Water
  • Sorption/Desorption Isotherms
Aeinehchi, Y., Niknejad, A. and Sanei, M. 1976. Gaz of Khunsar: A rich source of fructose. University of Tehran. J. College of Pharmacology. 8, 3-8. (in Farsi)
Al-Muhtaseb, H., Mc Minn, W. A. M. and Magee, T. R. A. 2004. Water sorption isotherms of starch powders. Part1: Mathematical description of experimental data. J. Food Eng. 61, 297-307.
Anon. 1988. Specification and test methods for the tamarisk (Gazangabin) manna. Institute of Standard and Industrial Research of Iran. 1 St Ed. ISIRI NO. 2619.
Ayranci, E., Ayranci, G. and Dogantan, Z. 1990. Moisture sorption isotherms of dried apricot, fig and raisin at 20oC and 36oC. J. Food Sci. 55(6): 1591-1593.
Bell, L. N. and Labuza, T. P. 2000. Moisture Sorption: Practical Aspects of Isotherm Measurement and Use. American Association of Cereal Chemists, Inc. USA.
Bolin, H. R. 1980. Relation of moisture to water activity in prunes and raisins. J. Food Sci. 45, 1190.
Crank, J. 1975. Diffusion in a Plane Sheet. In: Crank, J. (Ed.). The Mathematics of Diffusion. Clarendon Press. UK.
 
Grami, B. 1998. Gaz of Khunsar: The Manna of Persia, Economic. Botony. 52(2): 183-191.
Gupta, A., Shivhare, U. S., Bawa, A. and Singh, S. 1999. Equilibrium moisture content of okra. J. Instituton Engineers (India). 80, 9-11.
Kaleemullah, S. and Kailappan, R. 2004. Moisture sorption isotherms of red chillies. Biosys. Eng. 88(1): 95-104.
Labuza, T. P. 1968. Sorption phenomena in foods. Food Technol. 22(2): 263-268.
Lin, S. X. Q., Chen, X. D. and Pearce, D. L. 2005. Desorption isotherm of milk powders at elevated temperatures and over a wide range of relative humidity. J. Food Eng. 68, 257-264.
Maboodi, N. 2000. Determination of the amount of sugar compounds in Gaz-Angubin manna. Ph.D. Thesis. Faculty of Pharmacology. University of Tehran. Tehran. Iran. (in Farsi)
Mathlouthi, M. and Roge, B. 2003. Water vapour sorption isotherms and the caking of food powders. Food Chemistry. 82, 61-71.
Mazza, G. 1984. Sorption isotherms and drying rates of Jerusalem artichoke (Helianthus tuberosus L.). J. Food Sci. 49, 384-388.
Pandey, M. C. and Aich, J. C. 1989. Equilibrium moisture content of dehydrated mushroom. J. Food Sci. Technol. 26(2): 108-109.
Peppas, N. A. and Brannon-Peppas, L. 1994. Water Diffusion and Sorption in Amorphous Macromolecular Systems and Foods. In: Fito, P., Mulet, A. and Mc Kenna, G. B. (Eds.). Water in Foods. Elsevier Applied Sci.
Perez-Aloso, C., Beristain, C. I., Lobato-Calleros, C., Rodriguez-Huezo, M. E. and Vernon-Carter, E. J. 2006. Thermdynamic analysis of the sorption isotherms of pre and blended carbohydrate Polymers. J. Food Eng. 77, 753-760.
Roman-Gutierrez, A. D., Guilbert, S. and Cuq, B. 2002. Distribution of water between wheat flour components: A dynamic water vapour adsorption study. J. Cereal Sci. 36, 347-355.
Roos, Y. H. 1995. Phase Transitions in Foods. Academic Press. USA.
Tsami, E., Marinos-Kouris, D. and Maroulis, Z. B. 1990. Water sorption isotherms of raisin, currants, figs, prunes and apricots. J. Food Sci. 55(6): 1594-1597.
Zamora, M. C. and Chirife, J. 2006. Determination of water activity change due to crystallization in honeys from Argentina. Food Control. 17, 59-64.