نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 کارشناس ارشد پردیس ابوریحان دانشگاه تهران
2 دانشیار دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس
3 استادیار پردیس ابوریحان دانشگاه تهران
چکیده
ارزیابی عملکرد شبکههای آبیاری و زهکشی در نقاط مختلف دنیا نشانگر فاصلة زیاد آنها از شرایط مطلوب است. علاوه بر مشکلات فیزیکی و بهرهبرداری از شبکهها، محدودیتهای روششناسی ارزیابی عملکرد نیز موجب شده که روشهای معمول ارزیابی عملاً در بهبود عملکرد شبکهها تاثیر قابل توجهی نداشته باشند. علیرغم تحقیقات زیاد در جهت ارائة روشهای ارزیابی، مدیران و تصمیمگیران به دلیل تعدد و پیچیدگی متغیرهای موثر بر عملکرد و تنوع گزینههای بهبود، همچنان در انتخاب گزینههای برتر بهبود عملکرد با مشکل مواجه هستند. بنابراین، تعیین میزان بهبود عملکرد نسبت به تغییر عوامل تصمیمگیری، به منظور تعیین اولویت و انتخاب بهترین گزینه های بهبود عملکرد حائز اهمیت است. در این تحقیق یک مدل پشتیبانی تصمیم بر اساس روش تحلیل پوششی دادهها و تحلیل حساسیت آن توسعه یافته است. مدل تهیهشده علاوه بر ارزیابی عملکرد و تعیین استانداردها و ظرفیتهای بهبود، با تحلیل حساسیت نتایج، میزان اثربخشی گزینههای بهبود و رتبهبندی آنها را تعیین و از آن به عنوان ابزار پشتیبانی تصمیم مدیران شبکه، برای انتخاب گزینههای بهبود استفاده میکند. مدل تهیهشده با استفاده از اطلاعات هشت شبکه آبیاری و زهکشی کشور اجرا گردید. که در این مقاله تنها به تشریح نتایج برای یکی از شبکهها پرداخته شده است که برای دیگر شبکهها نیز قابل تعمیم است. در این ارزیابی، کارایی شبکه "یک" 2/0 به دست آمد و مرجع آن تعیین شد و در مقایسه با مرجع مشخص گردید که این شبکه در مورد شاخصهای "پرسنل" و "ماشینآلات" در مقایسه با دو شاخص دیگر "فنی" و "هزینه" عملکرد ضعیفتری داشته است. در بین شاخصهای "فنی" و "هزینه" نیز کاهش "هزینه" اثر بیشتری بر بهبود عملکرد شبکه داشته است. صرفهجویی در مورد شاخص "ماشینآلات" نیز موثرتر از سایر نهادههای شبکه تعیین شد. با استفاده از مدل توسعه یافته و قابلیت تحلیل حساسیت در روش تحلیل پوششی دادهها (DEA)، میتوان اطلاعات لازم را جهت تصمیمگیری در مورد گزینه های بهبود، که در دورههای ارزیابی ماهانه، فصلی یا سالانه به دست میآید، در اختیار مدیران قرار داد.
عنوان مقاله [English]
Development of a Decision Support System to Evaluate and Improve the Performance of Irrigation and Drainage Networks
چکیده [English]
Performance evaluations on irrigation networks around the world show that they perform far below expectations. In addition to physical and managerial shortcomings, methodological difficulties contribute to poor performance. Traditional methods have only resulted in marginal performance improvements. A number of researchers are working on performance assessment methods for irrigation networks. However, because numerous components affect the performance of systems, selection of the appropriate performance improvement option is a complex issue. It is important to determine the impact of improvement options and variations in each decision component quantitatively on the degree of performance improvement. In this study, a decision support system based on data envelopment analysis (DEA) and its sensitivity analysis capability was developed. This model determines performance evaluation, performance standards and improvement potentials. The impact of different options on performance improvement is determined and ranked using sensitivity analysis. The ranked improvement options provide basic support for decision makers. The model was applied to eight irrigation networks and a sample of the results is presented. For example, the performance of sample network 1 is 0.2 and its reference unit is determined. The results show that personnel and machinery indicators perform more weakly than the technical and economic indicators. It was found that the economic indicator has a greater impact on the performance of the system than the technical indicator. Reducing the system input has more impact on performance improvement than the other indicators. The application of this decision support system, with its capability of sensitivity analysis in DEA, provides necessary information for system management to select improvement options.
کلیدواژهها [English]
- Data Envelopment Analysis Method
- Decision Support System
- Irrigation and Drainage Network
- Performance Evaluation
- Performance Improvement Approaches