نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار پژوهش مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان خراسان

چکیده

هدف از اجرای این تحقیق، بررسی تأثیر مقدار آب آبیاری و روش آبیاری قطره­ای روی عملکرد انگور و تعیین کارآیی مصرف آب است.  آزمایش در قالب بلوک­های کامل تصادفی و به صورت فاکتوریل در چهار تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی گلمکان وابسته به مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان خراسان پیاده شد.  فاکتورهای طرح  شامل مقادیر آب در سه سطح (50، 75 و 100 درصد آب مورد نیاز گیاه) و استفاده از آبیاری قطره­ای به دو روش (قطره­ای و تیپ) بود.  فاصلة نهال­ها روی ردیف 2 متر و فاصله ردیف­ها از هم 5/2 متر انتخاب گردید.  برای هر تیمار 4 ردیف با 6 نهال روی هر ردیف در نظر گرفته شد.  در فروردین ماه 1378 نهال‏های ریشه­دار انگور رقم سلطانی (کشمشی) غرس شد.  روش آبیاری در سال 1378 سطحی بود و سیستم آبیاری قطره­ای و تیپ از سال 1379 اجرا شد.  نیاز آبی انگور از سند ملی آب استخراج و با در نظر گرفتن درصد سایه انداز، میزان آن در هر آبیاری تعیین شد.  عملکرد انگور در سال­های 78، 79 و 80  قابل توجه نبود.  نتایج آنالیز مرکب عملکرد در سال­های 81، 82 و 83  نشان داد که بین دو روش آبیاری قطره­ای و تیپ از نظر آماری اختلاف معنی­داری وجود ندارد، اما بین سطوح مختلف آب مصرفی اختلاف معنی­دار است.  سطوح 100، 75 و 50 درصد آب مصرفی  به ترتیب با عملکرد 597/8 ، 705/7 و 827/4 تن در هکتار در گروه­های آماری A ، B و C  قرار گرفتند.  عملکرد در دو سطح 75 و 50 درصد آب مصرفی نسبت به سطح 100 درصد به ترتیب حدود 13و 43 درصد کاهش داشته است.  از نظر کارایی مصرف آب نیز بین روش­های آبیاری اختلاف معنی­دار وجود نداشت ولی بین درصد مقادیر آب آبیاری در سطح 1 درصد اختلاف معنی­دار بود.  سطح 75 درصد آب مصرفی با میزان کارایی 844/1 کیلوگرم انگور به ازای یک مترمکعب آب بیشترین مقدار را دارا بود و بعد از آن سطوح 50 و 100 درصد آب آبیاری به ترتیب با کارایی 720/1و 574/1 کیلوگرم بر مترمکعب قرار گرفتند، به عبارت دیگر، کارایی مصرف آب در سطوح 75 و 50 درصد آب مصرفی نسبت به سطح 100درصد به ترتیب حدود 17و 9 درصد بیشتر بوده است.  نتایج این پژوهش بیانگر آن است که در مواقعی کمبود آب جدی نیست آبیاری کامل و در زمان مواجه با کمبود آب، سطح 75 درصد آب مصرفی با توجه به میزان عملکرد، میزان آب مصرفی، و کارایی مصرف آب قابل توصیه است. 

عنوان مقاله [English]

Investigation on the effect of Drip Irrigation Methods and Different Levels of Water on Yield and Water use efficiency of Grape

1-      Anon. 1997. National record of country water. Technological Deputy Director. Research, Education and Extension Deputy Director. Planning and Supporting Deputy Director and Meteorological Organization the Country. Ministry of Jihad-e-Agriculture. Pub. Vol. 2.  Khorasan Province. (in Farsi) 
2-      Anon. 1999. Water and irrigation condition in Khorasan Province. Water Commission of Research and Technology Committee of Khorasan Province. Newsletter. 4, 2-10. (in Farsi)
3-      Araujo, F., Williams, L. E., Grimes, D. W. and Matthews, M. A. 1995a. A comparative study of young "Thompson Seedless" grapevines under drip and furrow irrigation. I. Root and soil water distributions. Scientia Hort. 60, 235-249.
4-      Araujo, F., Williams, L. E., Grimes, D. W. and Matthews, M. A.  1995b. A comparative study of young `Thompson Seedless' grapevines under drip and furrow irrigation. II. Growth, water use efficiency and nitrogen partitioning. Sciatica Hort. 60, 251-265.
5-      Bravdo, B. A. and Hepner, Y. 1987. Irrigation management and fertigation to optimize grape composition and vine performance. Acta Hort. 206, 49-67.
6-      Bucks, D. A., French, O. F., Nakayama, F. S. and Fangmeier, D. D. 1985. Trickle irrigation management for grape production. Drip/Trickle Irri. in Action. 1, 204-211.
7-      Cline, R. A., Fisher, K. H. and Bradt, O. A. 1985. The effects of trickle irrigation and training system on the performance of Concord grapes. Drip/Trickle Irri. in Action. 1, 220-230.
8-      Goodwin, I. and Jerie, P. 1992. Regulated deficit irrigation: from concept to practice. Wine Industry J. 7, 258-261.
9-      Mortazavi, M. and Rafiei, Y. 1979. Development plant for wine yards. Yearly Calendar of Different Horticultural Practices in One Wine Yard. (in Farsi)
10-   Mullins, M. G., Bouquet, A. and Williams, L. E. 1992. Biology of the Grapevine. Press Syndicate of the University of Cambridge. UK.
11-   Peacock, W. L., Rolston, D. E., Aljibury, F. K. and Rauschlolb, R. S. 1977. Evaluating drip, flood, and sprinkler irrigation of wine grapes. Am. J. of Enology and Viticulture. 28, 193-195.
12-   Smart, R. E. and Coombe, B. G. 1983. Water Relations of Grapevines. In: Kozlowski, T. T. (Ed.) Water Deficits and Plant Growth, Vol. 7. Academic Press. N. Y.
13-   Tafazzoli, A., Hekmati, J. and Firouz, P. 1991. Grape. Shiraz University Pub. Center. (in Farsi)
14-   Williams, L. E. and Matthews, M. A. 1990. Grapevine. In: Stewart, B. A. and Nielsen, D. R. (Eds.) Irrigation of Agricultural Crops. Agronomy Monograph. No. 30. Madison. Wisconsin.
U. S. A. ASA-CSSA-SSSA.