نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 ترتیب دانش آموختۀ کارشناسی ارشد گروه مکانیک ماشینهای کشاورزی، دانشکدة کشاورزی، دانشگاه تهران

2 استادگروه مکانیک ماشینهای کشاورزی، دانشکدة کشاورزی، دانشگاه تهران

3 دانشیارگروه مکانیک ماشینهای کشاورزی، دانشکدة کشاورزی، دانشگاه تهران.

چکیده

 ضایعات تبدیل شالی از معضلات کارخانه‌های برنج‌کوبیکشور است. کاربرد غیر علمی ماشین­های تبدیل، از جملهسفید‌کن، از مهمترین عوامل مؤثر در میزان شکستگی برنج و ایجادضایعات کیفی است. هدف از این پژوهش، تعیین اثر دور توپی و سطح مقطع خروجی به عنوان پارامترهای عملکردی دستگاه سفیدکن تیغه ایبر میزان شکست برنج رقم دانه بلند خزر است. دستگاه سفید کن تیغه ای در کلیۀ کارخانه­­های برنجکوبی کشور رواج دارد و برنج دانه بلند خرد در استان های شمالی کشور متداول است. این پژوهش همچنین به منظور بهینه کردن و اصلاح سیستم موجود جهت کاهش ضایعات در مرحله سفیدکنی برنج قهوه ای انجام شده است. در این تحقیق پارامتر دور توپی در شش سطح: 650 ، 700 ، 750 ، 800 ، 850 و900 دور در دقیقه و سطح مقطع خروجی دستگاه در پنج سطح : 615 ، 660 ، 705 ، 750 و 795 میلیمترمربع درنظر گرفته شد و جمعاً30 تیمار به­صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک­های کامل تصادفی و در سه­تکرار آزمایش و میزان شکستگی برنج اندازه­گیری شد. نتایج نشان داد که افزایش دور توپی از 650 تا 900 دور در دقیقه باعث افزایش شکستگی دانه برنج می‌شود. همچنین مشخص شدکه سطح مقطع خروجی مهمترین عامل تأثیرگذار بر شکستگی برنج است و با افزایش آن میزان برنج شکسته شده کاهش پیدامی­شود. نتایجحاصل از مقایسۀ میانگین­ها با استفاده از آزمون چند دامنه­ای دانکن نشان می­دهد که بیشترین درصد شکستگی (69/35 درصد) مربوط به ترکیب دو پارامتر دور با 900 دور در دقیقه و سطح مقطع با 615 میلیمتر مربعو کمترین درصد شکستگی (12/7 درصد) مربوط به ترکیب دو پارامتر دور با 800 دور در دقیقهو سطح مقطع با  705 میلیمتر مربع  است.

1-     آمار‌نامه کشاورزی سال زراعی (79-78). دفتر آمار و فن‌آوری اطلاعات. وزارت کشاورزی. نشریه شماره  03/80.
2-     بی‌نام. 1376. گزارش طرح مطالعاتی برآورد میزان ضایعات پس از برداشت و بررسی علل آن. دفتر برنج. سازمان جهاد کشاورزی گیلان. رشت.
3-     پیمان، م.ح.1378. بررسی عوامل شکستگی دانه در فرایند پوست‌کنی. رساله دکتری. دانشکده کشاورزی. دانشگاه تربیت مدرس.
4-     حیدری سلطان آبادی، م.1378. طراحی،ساخت و ارزیابی سیستم اصلاح شده سفیدکن برنج. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه تربیت مدرس.
5-     خوش تقاضا، م. ه. و همکاران. 1380. بررسی کیفی اثر تیغه و مقدار ورودی برنج در سفیدکن اصطکاکی. مجله دانشگاه شهید چمران اهواز. جلد 24، شماره2.
6-     شاکر، م. و همکاران. 1381. مقایسه ترکیبات مختلف دستگاه­های تبدیل برنج و انتخاب بهترین آنها. خلاصه مقالات. دومین کنگره ملی مهندسی ماشینهای کشاورزی و مکانیزاسیون. کرج.
7-     شاکر، م. و همکاران. 1377. بررسی میزان شکستگی برنج در کارگاه­های تبدیل برنج،منطقه کربال مرودشت. مجموعه مقالات علمی-تخصصی تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی. شماره 11.
8-     قوامی، ش.1381.بررسی اثر دور توپی و درجه سفیدکنندگی بر روی میزان برنج خرد شده رقم خزر در دستگاه سفیدکن. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه تهران.
9-      Ahmed, A. and M. A. Mazed. 1996. Improving the rice post-harvest technology in Bangladesh. A. M. A. 27, 37-43.
10-  Araullo, E. V., D. B. Depaudua and M. Graham. 1976. Rice post-harvest technology. International Development Research Center, Ottawa, Canada.
11-  Bandyopadhyay, S. and N. C. Roy. 1992. Milling of paddy. In: Rice process Technology. New Delhi: Oxford and IBH publishing Co. India, 158-175.
12-  Induswamy, Y. M. and K. R. Bhatta Charya. 1979. Breakage of rice during milling. Effect of kernel defects and grain dimension. J. of Food. Proc. Eng. 3-29.
13-  Wimberly, J. E. 1983. Paddy rice post harvesting industry in developing countries. Internatinal rice research institute. IRRI. Manila Philipines.