نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

• علی اصغر قائمی

استادیار بخش آبیاری دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز

چکیده

     در پاره‌ای از مناطق کشاورزی ایران سیستم آبیاری بارانی عقربه‌ای Pivot) (Center یکی از روشهای پیشرفتة آبیاری است. گاهی طراحی و اجرای نادرست و عملکرد نامناسب این سیستم بازده واقعی آن را کاهش می‌دهد و در نتیجه منجر به توزیع غیر یکنواخت آب در طول بال، غیر یکنواختی پخش آب، و ایجاد شرایط ماندابی (یا رواناب) در سطح مزرعه می شود. ارزیابی سیستم در حال کار جهت بررسی درست بودن یا نبودن چگونگی نصب دستگاه، طراحی مناسب با شرایط منطقه، و حصول اطمینان از عملکرد مناسب سیستم امری ضروری و اجتناب ناپذیر است. بدین منظور، ارزیابی هیدرولیکی سیستم آبیاری بارانی عقربه‌ای و اندازه‌گیری عوامل عملکرد شامل CU، DU، AELQ و PELQ در سطح مزرعه گندم تحت پوشش این سیستم در منطقه باجگاه دانشکدة کشاورزی دانشگاه شیراز انجام شد. در این ارزیابی آرایش ظرفهای نمونه برداری از نظر فاصلة بین آنها و نحوة قرارگیری روی شیب بر طبق استاندارد ASAE صورت گرفت. از مقایسة نمودارهای توزیع آب جمع آوری شده در ظرفها با منحنیهای به دست آمده از توزیع رطوبت در خاک مشاهده شد که روند کلی تغییرات آنها تقریباً ثابت نیست و میانگین یکنواختی توزیع، ضریب یکنواختی، بازده واقعی ربع پایین سیستم، و بازده بالقوة ربع پایین به ترتیب برابر با 63، 75، 55 و 55 درصد است. این مقادیر با توجه به معیارهای موجود پایین و نشان دهندة وضعیت نامناسب سیستم، عدم مطابقت با شرایط کارکرد، و طراحی نادرست سیستم است. برابر بودن AELQ و PELQ در طول فصل زراعی معرف آن است که همواره آبیاری کافی نیست و گیاه با تنش آبی مواجه است. ضد آب نبودن الکتروموتورها و نداشتن حفاظ، نیم سوز شدن اغلب آنها، طراحی نامناسب آبپاشهای مجاور الکتروموتورها، مقاومت ناکافی مهارها در مقابل کشش ایجاد شده در بال، و کم شدن قوس بالها از مشکلات فنی موجود در دستگاه است.

20.1001.1.26454531.1383.5.2.3.2

عنوان مقاله [English]

Hydraulic Evaluation and Testing of Iranian Made Center Pivot Irrigation System

چکیده [English]

Center pivot irrigation system is used as a modern irrigation method in different parts of Iran. Unfortunately due to lack of proper design and hydraulic shortcomings of the system in several agricultural lands in Iran, the efficiency of the center pivot irrigation system is low or unacceptable. Low system efficiency results in non-uniformity of water distribution along the lateral and on the cultivated land. This non-uniformity also causes ponding of water on the cultivated land and run off from the field. Above problems and initially large investment required by the system would make the evaluation of the system during the operation a necessary task. The main objective of this research is the hydraulic evaluation of the center pivot irrigation system located in the agricultural land in the College of Agriculture of Shiraz University in Badjgah, and also determining the uniformity parameters such as CU, DU, AELQ, and PELQ.  Field tests were conducted using ASAE standard procedure. The results show that the uniformity of water distribution obtained from the catch cans were not similar to the uniformity of the soil moisture content. It was also found that the average values of the distribution uniformity (DU), coefficient of uniformity (CU), actual efficiency of low quarter (AELQ), and potential application efficiency of low quarter (PELQ) were 0.63, 0.75, 0.55, and 0.55 respectively. Based on these results and according to the ASAE standards, these values are low, indicating that the system is not properly designed or this system is not suitable for this area. Equal values of AELQ and PELQ shows that in all cases during growing season the soil moisture deficit (SMD) was higher than the low quarter value (LQ). This means the irrigation depth was not sufficient and the crop was in stress during growing season. Electromotor damaged due to lack of metal cover and lack of proper design of electromotor adjacent nozzels were the main technical problems for the system.

کلیدواژه‌ها [English]

• Center pivot
• Evaluation
• Hydraulics
• Sprinkler Irrigation