نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• غلامعلی کیخا ¹
• فاطمه کیخایی ²
• ناصر گنجی خرم دل ³
• مهدی کیخا ⁴

¹ کارشناس ارشد آبیاری و زهکشی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی زابل

² کارشناس ارشد آبیاری مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اراک

³ عضو هیأت علمی گروه مهندسی آب دانشگاه اراک

⁴ دانش آموخته کارشناسی ارشد آبیاری و زهکشی دانشگاه تهران

چکیده

به منظور بررسی تأثیر کم‌آبیاری و روش­های مختلف آبیاری بر عملکرد و کارایی مصرف آب و برخی ویژگی‌های مورفولوژیک پیاز در سال­های زراعی 1384 و1385 آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی زهک زابل به صورت  طرح آزمایشی اسپلیت پلات درقالب بلوک کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد.  روش‌های آبیاری کرتی و تیپ (Tape) عامل اصلی و مقدار آبیاری در سه سطح، شامل آبیاری به میزان 100 درصد نیازآبی گیاه (T₁) ، آبیاری به میزان 75درصد نیاز آبی گیاه(T₂) ، و آبیاری به میزان 50 درصد نیاز آبی گیاه (T₃) عامل فرعی این طرح را تشکیل دادند.  براساس نتایج حاصل از تجزیة مرکب داده­ها در دوسال آزمایش، تغییر سیستم آبیاری از کرتی به تیپ، باعث شد عملکرد غده، وزن بزرگترین غده، قطر غده، و ارتفاع تنه گیاه افزایش معنی‌داری پیدا کند.  همچنین کلیه صفات مورفولوژیکی اندازه‌گیری شده، تحت تأثیر سطوح مختلف مقدار آب آبیاری قرار گرفت و اختلاف معنی­داری در سطح یک درصد نشان دادند.  مقایسة میانگین عملکرد‌ها نشان داد که تیمار آبیاری کامل بالاترین عملکرد غده را به میزان 75/24 تن در هکتار به دست داد.  همچنین بررسی نتایج مقدارکارایی مصرف آب نشان داد که میانگین تیمارها در روش تیپ با مقدار 86/3 (کیلوگرم به ازای مترمکعب) تفاوت معنی­داری با مقدار این پارامتر در روش کرتی (80/2 کیلوگرم به ازای مترمکعب) داشت در حالی که اختلاف معنی‌داری بین تیمارهای مقدار آب آبیاری نبود امّا بالاترین مقدار به تیمار  T₂در هر دو روش اختصاص داشت.

20.1001.1.26454531.1391.13.1.2.5

عنوان مقاله [English]

Effect of Deficit Irrigation Management for Basin and Drip Tape Irrigation on Water Use Efficiency, Yield and Morphological Characteristics of Onions

چکیده [English]

This study evaluates the effect of irrigation method on the water use efficiency and yield of onions at the Zahak agricultural research station in Sistan province. The testing was conducted using a split plot arrangement and a randomized complete block design with three replications during the 2005-2006 crop seasons. Irrigation methods were basin and drip tape irrigation and the irrigation levels tested were 100% (T₁), 75% (T₂) and 50% (T₃) of the water requirement of the plants. Analysis of data from two years of study showed that a change of basin irrigation to drip tape significantly increased the performance of the bulb. The maximum bulb weight and height of the plant was significantly influenced by irrigation type and amount on all levels. A comparison of the mean performance showed that full irrigation produced the greatest amount of bulbs (24.75 ton\ha). It also showed that the amount of water used for the drip tape treatment 3.86 kg/m³ was significantly greater than for the basin irrigation method (2.80 kg/m³). There was a small significant difference between irrigation treatments with the highest value for both treatments shown for T₂.

کلیدواژه‌ها [English]

• Basin irrigation
• Deficit
• Drip tape irrigation
• Water use efficiency