نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 استادیار گروه مهندسی آب دانشکده فنی و مهندسی دانشگاه بینالمللی امام خمینی (ره)
2 دانشیار بازنشسته پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری
3 دانشیار بازنشسته گروه مهندسی آبیاری و آبادانی دانشکده مهندسی و فناوری کشاورزی دانشگاه تهران
4 استاد بازنشسته گروه مهندسی آبیاری و آبادانی دانشکده مهندسی و فناوری کشاورزی دانشگاه تهران
چکیده
در مطالعات صحرایی، تشخیص مکانیزم گسیختگی طاقهای آویزان پدیده آمده در سواحل رودخانهها ممکن نیست و از اینرو، این نوع گسیختگی شایع سواحل رودخانهها به صورت آزمایشگاهی بررسی شد. بدین منظور دو نمونه خاک مستعد تشکیل طاق آویزان از سواحل رودخانههای داخلی تهیه شده و آزمایشهای گوناگون برای تعیین مشخصات فیزیکی، شیمیایی، و مکانیکی آنها انجام پذیرفت. از هر یک از نمونهها، سه بلوک خاک با تراکمهای مختلف ایجاد و عملیات زیرشویی ناشی از جریان آب رودخانه تا زمان وقوع گسیختگی در طاق آویزان به صورت دستی انجام گردید و وضعیت پایداری بلوک خاک آویزان در هر گام ارزیابی شد. نتایج آزمایشگاهی نشان داد که دستکم برای شرایط آزمایشگاهی این تحقیق، مکانیزم گسیختگی طاقیشکل غالب از نوع چرخشی است که این موضوع با الگوی تخریب طاقهای آویزان در سواحل رودخانه کردان نیز مطابقت دارد. علاوه بر آن، مکانیزم گسیختگی در خاک چسبندة CL پیشرونده و همراه با توسعة ترک کششی است در حالی که در خاک غیرچسبندة ML، مکانیزم گسیختگی به صورت لحظهای است و تغییرشکل چندانی در قسمت فوقانی بلوک خاک مشاهده نمیشود.
عنوان مقاله [English]
Field and Laboratory Study of Cantilever Failure Phenomenon in Cohesive Riverbanks
چکیده [English]
Because it is not possible to recognize the mechanism of cantilever failure in field studies, this type of common failure in riverbanks is investigated in the laboratory. For this purpose, two samples of susceptible soil that forms an overhanging block in riverbanks are used for physical model tests to determine their physical, chemical and mechanical characteristics. Soil blocks of different densities were formed and then undermined by hand at specific depths over specific time increments and the stability of the overhanging block were assessed at each step. The results showed that, under these laboratory study conditions, the dominant failure mechanism is toppling. This finding is in accordance with the overhanging failure pattern in the Kordan Riverbanks. It was also found that the failure mechanism in cohesive soil is progressive and accompanied by tension crack development. In Loess material, the failure mechanism is momentary and no deformations in the upper part of the soil block are observed.
کلیدواژهها [English]
- Bank retreat
- Cantilever failure
- Composite riverbanks
- Fluvial erosion
- Shear failure