نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانش آموخته کارشناسی ارشد دانشکده مهندسی و فناوری کشاورزی دانشگاه تهران
2 استادیار مؤسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی
3 استادیار دانشکده مهندسی و فناوری کشاورزی دانشگاه تهران
4 استاد دانشکده مهندسی و فناوری کشاورزی دانشگاه تهران
چکیده
روشهای دقیق و کاربردی در جداسازی تبخیر-تعرق، اطلاعاتی سودمند برای مدیریت آب در مزرعه در جهت بهبود کارایی مصرف آب فراهم میکند. شناخت این روشها بالاخص در مورد سیستمهای نوین آبیاری که با هزینهای بالا اجرا میشوند با اهمیت است. به این منظور در تحقیقی که در تابستان 1388 در مزرعة مؤسسه تحقیقات فنی و مهندسی کرج اجرا شد، تبخیر-تعرق گیاه ذرت و جزء تبخیر خاک به طور همزمان به روش بیلان انرژی نسبت بوون اندازهگیری و از تفاضل این دو، تعرق گیاه محاسبه شد. بافت خاک مزرعة محل آزمایش لوم بود و مزرعه با سیستم آبیاری قطرهای زیرسطحی آبیاری شد که در عمق 15 سانتیمتری از سطح خاک نصب شده بود. در زمینة مدیریت آبیاری تلاش شد تا گیاه ذرت دچار تنش نشود. اطلاعات مورد نیاز روش بیلان انرژی نسبت بوون از بالای آسمانة گیاهی، آسمانة گیاهی، و سطح خاک برداشت شد. نتایج نشان داد که برای یک روز نمونه در مرحلة میانی رشد گیاه ذرت، از کل انرژی موجود در مزرعه (Rn-G) که میتواند صرف تبخیر- تعرق شود تنها 15 درصد صرف گرمای محسوس هوا شده و بقیه صرف تبخیر- تعرق شده است. شار گرمای ورودی به سطح خاک کمتر از 10 درصد شار تابش خالص است و 93 درصد از انرژی موجود در سطح خاک صرف تبخیر از سطح خاک شده است. در سطح آسمانة گیاهی، حدود 19 درصد از انرژی صرف گرمای محسوس (Hc) شده است. از مقایسة مقادیر ساعتی تبخیر-تعرق به روش بیلان انرژی نسبت بوون و روش پنمن- مانتیث مشخص شد که بین این دو همبستگی خوبی وجود دارد (95/0R2=) و تغییرات تبخیر- تعرق به روش بیلان انرژی نسبت بوون نسبت به روش پنمن- مانتیث برابر 10درصد است.
عنوان مقاله [English]
Evapotranspiration Partitioning Using the Bowen Ratio Energy Balance Method in a Sub-Surface Drip Irrigation System
چکیده [English]
Applied and precise methods of evapotranspiration partitioning provide useful data for farm irrigation management and water use efficiency improvement. This knowledge is particularly important for modern irrigation systems that require high cost for implementation. Therefore, research was conducted in the summer of 1388 in the field at the Agricultural Engineering Research Institute in Karaj in which maize evapotranspiration and soil surface evaporation components were measured simultaneously using the Bowen ratio energy balance (BREB) method. Crop transpiration was then calculated by calculating the difference between these values. Soil type in the experimental field was loam texture irrigated with sub-surface drip irrigation installed 15 cm below the soil surface. Irrigation was scheduled to reduce water stress in the maize crop. Data for the BREB method were collected from above canopy level, at canopy level and at the soil surface. Results for a sample day of a mid-season crop growth period (day 60) showed that, of the total available energy for evapotranspiration, only 15% was used as sensible heat while the rest was used as evapotranspiration. Soil heat flux was less than 10% of net radiation, of which 93% of available energy was used as soil evaporation. At canopy level, about 19% of the available energy was used as sensible heat. A comparison between hourly values of evapotranspiration measured by the BREB and Penman-Monteith methods showed good correlation (R2 = 0/95) where BREB evapotranspiration showed 10% variation as compared to the Penman-Montieth method.
کلیدواژهها [English]
- Bowen Ratio Energy Balance
- evaporation
- Partitioning
- Subsurface drip irrigation
- Transpiration