نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• نعیم لویمی ¹
• عبدالعلی گیلانی ²
• محمدرضا علیزاده ³

¹ عضو هیئت علمی بخش تحقیقات فنی و مهندسی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان

² عضو هیئت علمی بخش تحقیقات برنج مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان

³ عضو هیئت علمی مؤسسه تحقیقات برنج کشور.

چکیده

برداشت نیمه‌مکانیزه و چند مرحله‌ای برنج در استان خوزستان، ضایعات و افت زیادی به دنبال دارد.  برای برداشت برنج در منطقه، بسته به شرایط و امکانات، یکی از روش­های مستقیم یا غیرمستقیم یا استفاده از یکی از کوبنده‌های میخی یا سوهانی (کمباین‌های دارای کوبنده‌های میخی و یا سوهانی) معمول است.  به­منظور بررسی اثرروش­های مختلفبرداشت (و نیز نوع کوبنده) و رقم شلتوک بر میزان ضایعات، آزمایشی به­صورت کرت­های نواری در قالب طرح بلوک­ها کامل تصادفی با دو عامل (روش برداشت و رقم) و سه تکرار در سال­های 80 و 81 در ایستگاه‌ تحقیقات کشاورزی شاوور (خوزستان) اجرا شد.
 روش­های برداشت شامل برداشت غیرمستقیم به­علاوه کوبش با کمباین دارای کوبندة سوهانی، برداشت غیرمستقیم به­علاوه کوبش با کمباین دارای کوبندة دندانه میخی، برداشت مستقیم با کمباین دارای کوبندة سوهانی، و برداشت مستقیم با کمباین دارای کوبندة دندانه میخی به عنوان فاکتور عمودی و ارقام شلتوک شامل رقم پرمحصول LD183 و رقم محلی کیفی عنبوری قرمز به­عنوان سطوح فاکتور افقی در نظر گرفته شدند.  نتایج تجزیة دو ساله مر بوط به افت کمی نشان می­دهد که بین سال، روش­های برداشت، و اثر متقابل بین آنها تفاوت بسیار معنی‌دار وجود دارد، در حالی که بین ارقام اختلافی مشاهده نمی­شود.  با توجه به مقایسة میانگین‌ها، افت مربوط به سال اول (34/3 درصد) بیش از سال دوم (08/2 درصد) و افت کمّی رقم عنبوری (71/2 درصد) کمتر از رقم LD183، (74/2 درصد) است.  افت برداشت با کمباین دارای کوبندة دندانه میخی به­طور متوسط 73/1 درصد به­دست آمد که نسبت به کوبنده سوهانی (با افت متوسط 68/3 درصد) پایین­تر است.  در هر دو رقم برنج، کمترین افت مربوط به کمباین دندانه میخی است.  برداشت غیر مستقیم رقم LD183 و کوبش با کمباین سوهانی با افت متوسط 42/5 درصد در سال اول و برداشت غیرمستقیم رقم عنبوری قرمز با کوبش توسط کمباین میخی و میانگین افت 48/1 درصد در سال دوم به ترتیب بیشترین و کمترین میزان افت کمی را نشان می­دهند.  از نظر افت کیفی (میزان خرد برنج) بین روش­های برداشت اختلاف معنی‌دار مشاهده نمی­شود ولی بین سال اختلاف بسیار معنی‌دار است و افت مربوط به سال دوم (با 6/45 درصد) از سال اول (با 9/18 درصد) بیشتر است.  بین ارقام نیز افت معنی‌دار است.  رقم LD183 (با متوسط 2/34 درصد) میزان خرد برنج بیشتری نسبت به رقم عنبوری  قرمز (با متوسط 6/27 درصد) به دست داده است.  در تمام روش­های برداشت، رقم LD183  به­طور نسبی میزان خرد برنج بیشتری به همراه داشته است. 

20.1001.1.26454531.1387.9.3.6.5

عنوان مقاله [English]

The Effect of Harvesting Method on Losses for Two Rice Varieties in Khouzestan Province

چکیده [English]

Multistage and semi-mechanized harvesting of rice in Khouzestan province, Iran, causes much loss. Depending on available facilities and conditions, either spike-tooth or rasp-bar cylinders are employed with either direct or indirect combine harvesting methods. The present research studied the effect of these different harvesting methods on the amount of losses in two rice varieties in 2001-2002 at Shavour Agricultural Research Station in Khouzestan province. The experiment was devised as a strip-plot with a randomized complete block design with two variables (harvesting method, variety) and three replications. The vertical axis variable harvesting methods were: indirect harvesting (manual) plus threshing by rasp-bar cylinder combine; indirect harvesting plus with threshing by spike-tooth cylinder combine; direct harvesting with threshing by rasp-bar cylinder combine, direct harvesting with threshing by spike-tooth cylinder combine. The horizontal axis variables were: high yield LD183 rice variety; qualitative local Red Anboury rice variety. Analysis of the losses for the two years showed a significant difference between years for harvesting methods and their interactions but no significant difference between varieties. A comparison of averages showed that losses for the first year were greater at 3.34% than for the second year at 2.08%. However, average losses for the Red Anboury variety were 2.71% and 2.74% for the LD183 variety. For both direct and indirect harvesting methods, average losses for harvesting by spike-tooth cylinder combine were 1.73%, which was less than the 3.68% for the rasp-bar cylinder combine. The spike-tooth cylinder combine produced the least amount of loss over the two varieties. Indirect harvesting of LD183 with threshing by rasp-bar cylinder combined in the first year produced the greatest average loss at 5.42%. Indirect harvesting of Red Anboury with threshing by spike-tooth cylinder combine in second year produced the lowest average loss at 1.48%. There was no significant difference between harvesting methods for quality of loss (broken rice rate) but there was a large significant difference by year with 45.6% for the second year and only 18.9% for the first year. This loss was also significant by variety with LD183 averaging 34.2% broken rice and Red Anboury averaging 27.6%. Over all harvesting methods, LD183 had greater broken rice rates.

کلیدواژه‌ها [English]

• Harvesting Loss
• Rasp-Bar Cylinder
• rice
• Spike-Tooth Cylinder