نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
عضو هیأت علمی مرکز تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری کشور
چکیده
هدایت هیدرولیکی یکی از خصوصیات هیدرودینامیک خاکهاست که نقش تعیین کنندهای در حرکت و انتقال آب و املاح در خاک دارد. در پروژه های زهکشی، مقدار هدایت هیدرولیکی اشباع خاک ضروری است. این مقدار تقریباً ثابت است. روشهای مختلفی برای اندازهگیری هدایت هیدرولیکی خاکها وجود دارد که در مجموع میتوان آنها را به دو دسته بالا و زیر سطح ایستابی تقسیم کرد. بررسیهای اولیه نشان میدهد که بین نتایج حاصل از این دو روش تفاوت قابل توجهی وجود دارد. به همین دلیل، این بررسی برای دستیابی به اهداف زیر برنامهریزی شده است: 1- مقایسة نتایج هدایت هیدرولیکی موجود برای
روشهای زیر و بالای سطح ایستابی در پروژه های مطالعاتی و تحقیقاتی در داخل و خارج کشور، 2- دلایل متفاوت بودن نتایج روشهای یاد شده و 3- راه حلهای عملی برای نزدیک کردن نتایج اندازهگیری شده از روشهای تعریف شده. بررسیها نشان داد که نتایج
روشهای بالای سطحی ایستابی عموماً از روشهای زیر سطح ایستابی کمتر است به نحوی که میتوان گفت نتایج روشهای زیر سطح ایستابی 50/0تا 32 برابر نتایج روشهای بالای سطح ایستابی بوده است. علت این تفاوت مربوط به عوامل مختلفی است که از جمله میتوان به متفاوت بودن کیفیت آب مصرفی با آب زیرزمینی، محبوس شدن حبابهای هوا در خلل و فرج درون خاک در شرایط بالای سطح ایستابی، و متفاوت بودن الگوی جریان در روشهای فوق اشاره کرد. کمتر بودن نتایج روشهای بالای سطح ایستابی در مقایسه با روشهای زیر سطح ایستابی، شاید این موضوع را تأیید کند که دستیابی به هدایت هیدرولیکی اشباع در روشهای بالای سطح ایستابی مقدور نیست، لذا ضروری است که نتایج این نوع روشها تعدیل و به عبارتی با روشهای زیرسطح ایستابی متوازن شود. در این خصوص روشهای مناسب به ترتیب اولویت: روش مدلهای طبیعی، روش مدلهای صحرایی، روش زمین آماری، روش مکنیل، و روش همبستگی بین بافت و ساختمان توصیه شده است.
عنوان مقاله [English]
Soils Hydraulic Conductivity and Its Applications in Drainage Designs
No. 49.
73-84.