نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• احمد مستعان ¹
• سینا لطیف‌التجار ²
• مژگان مقدم ³
• سارا احمدی‌زاده ³

¹ موسسه تحقیقات علوم باغبانی، پژوهشکده خرما و میوه‌های گرمسیری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی

² کارشناس محقق موسسه تحقیقات و آموزش توسعه نیشکر

³ کارشناس تحقیقات پژوهشکده خرما و میوه‌‌های گرمسیری

چکیده

با توجه به سهم قابل‌توجه خرمای بی‌هسته در تجارت خرمای رقم سعمران، این تحقیق با هدف یافتن شرایط بهینه آماده‌سازی میوه خرمای رقم سعمران برای هسته‌گیری با هسته‌گیر سوزنی– فنجانی به صورت آزمایش فاکتوریل با 4 عامل در قالب طرح کاملاً تصادفی در 4 تکرار اجرا شد. فاکتورهای قابل کنترل میوه شامل قطر، رطوبت، تیمار سطحی و جهت قرارگیری آن درون فنجانک‌های دستگاه هسته‌گیری بود. نتایج تحقیق نشان داد که با آماده‌سازی صحیح میوه، بهبود هر سه شاخص بازده هسته‌گیری، هدررفت گوشت و درصد تغییر طول میوه امکان‌پذیر است. با کنترل رطوبت میوه در بیشینة محدوده استاندارد به میزان 18 درصد، افزون بر دستیابی به بازده‌هسته‌گیری قابل قبول، می‌توان به حداقل هدررفت گوشت و تغییر طول میوه دست یافت. در این سطح رطوبت، متوسط هدررفت گوشت و تغییر طول میوه به ترتیب حدود ۵ و ۷ درصد است. از نظر کاهش چسبندگی میوه، با وجود برتری نسبی تیمار سطحی میوه با آرد برنج، کاربرد روغن گیاهی به دلیل سهولت کاربرد و تاثیر در ظاهر میوه، قابل توصیه است. در تمامی شرایط آزمایش، قراردهی واژگون میوه منجر به دستیابی به شاخص‌های بهتر هسته‌گیری خرمای سعمران شده است. با استناد به نتایج حاصل، در صورت کنترل رطوبت میوه در محدوده ۱۸درصد، تیمار سطحی میوه با روغن گیاهی یا آرد برنج و قراردهی واژگون میوه در فنجانک‌ها، هسته‌گیری خرمای سعمران با بازده بیش از 97.5 درصد برای محدودة 16 تا 22 میلی‌متری قطر میوه مطابق با استانداردهای ملی امکان‌پذیر است. با توجه به افت شاخص‌های اساسی در قطرهای بیشتر میوه، تحقیق در زمینه ارائة راهکارهای مناسب یا تغییر در طراحی دستگاه به منظور حصول به مقادیر قابل قبول این شاخص‌ها پیشنهاد می‌گردد.

کلیدواژه‌ها

• خرمای سعمران
• ماشین هسته‌گیری
• تیمار سطحی
• جهت میوه
• بازده هسته‌گیری

موضوعات

• بهینه سازی

عنوان مقاله [English]

Optimum Conditions of “Saomrun” Dates for Depitting by Needle-Cup Depitting Machine

نویسندگان [English]

• Ahmad Mostaan ¹
• Sina Latifaltojar ²
• Mozhgan Moghadam ³
• Sara Ahmadizadeh ³

¹ Horticultural Science Research Institute, Date Palm and Tropical Fruits Research Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO)

² Research Expert, Sugarcane Development Research and Education Institute

³ Research Expert, Horticultural Science Research Institute, Date Palm and Tropical Fruits Research Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO)

چکیده [English]

Due to the significant share of depitted dates in the trade of Samran cultivar, this study aimed to find the optimal preparation conditions for Saomrun fruits for depitting using a needle-cup depitting machine. A full factorial experiment was conducted with four controllable factors of fruit diameter, moisture content, surface treatment, and fruit orientation in a completely randomized design with four replications. The results showed that with proper preparation of date fruits, it was possible to improve all three depitting indices of depitting efficiency, fruit flesh loss, and fruit length change. By controlling the fruit moisture content within the standard value of 18%, proper depitting efficiency alongside minimum fruit flesh loss and length change can be achieved. The mean flesh loss and length change at this moisture level were approximately 5% and 7%, respectively. From the standpoint of reducing fruit stickiness, although rice flour surface treatment showed a relative advantage, the use of vegetable oil is also recommended due to its ease of use and positive effect on fruit appearance. In all tested conditions, inverting the fruit led to better depitting outcomes for Saomrun dates. In overall, controlling the fruit moisture content at 18%, treating the fruits with either rice flour or vegetable oil, and inverting the fruits in the depitting cups can achieve a minimum depitting efficiency of 97.5% for fruit diameters of 16-22 mm, in line with national standards. Given the decline in key indices for larger diameters, further research is recommended to propose suitable solutions or modify the machine design to achieve acceptable values for these parameters.

کلیدواژه‌ها [English]

• Saomrun dates
• depitting machine
• surface treatment
• fruit orientation
• depitting efficiency