مقاله پژوهشی
فرزانه مهاجر مازندرانی؛ محمدامین آسودار
دوره 11، شماره 1 ، خرداد 1389، صفحه 1-18
چکیده
خاکورزی و وزن چرخ‌های فشاردهنده با تأثیر بر فشردگی خاک، می توانند نقشی مهم در جوانه‌زنی، سبزشدن و استقرار و رشد گیاه داشته باشند. بنابراین، خاکورزی صحیح و تعیین وزن مناسب چرخ‌های فشاردهنده ضروری است. در این تحقیق، اثر روشهای خاکورزی و وزن چرخ‌های فشاردهنده بر عملکرد گندم دیم در منطقة ایذه در استان خوزستان بررسی شده ...
بیشتر
خاکورزی و وزن چرخ‌های فشاردهنده با تأثیر بر فشردگی خاک، می توانند نقشی مهم در جوانه‌زنی، سبزشدن و استقرار و رشد گیاه داشته باشند. بنابراین، خاکورزی صحیح و تعیین وزن مناسب چرخ‌های فشاردهنده ضروری است. در این تحقیق، اثر روشهای خاکورزی و وزن چرخ‌های فشاردهنده بر عملکرد گندم دیم در منطقة ایذه در استان خوزستان بررسی شده است. مقاومت به نفوذ در خاک، سرعت سبزشدن، و اجزای عملکرد اندازهگیری شد. تیمارهای خاکورزی شامل چهار روش خاکورزی متداول منطقه (گاوآهن برگرداندار و دیسک)، کم‌خاک‌ورزی (دوبار دیسک)، چیزل و دیسک، و بی‌خاک‌ورزی در نظر گرفته شد و کاشت با خطی‌کار چرخ فشاری دو محوره و مستقل با سه وزن 4، 5 و 8 کیلوگرم بر هر سانتیمتر از عرض چرخ فشاردهنده انتخاب شد. آزمایش به صورت اسپلیت فاکتوریل در سه تکرار اجرا شد. روش خاکورزی دوبار دیسک با تفاوت معنیدار در سرعت سبزشدن و عملکرد 7/1961 کیلوگرم در هکتار، مناسبترین روش خاکورزی شناخته شد. خطی‌کار چرخ فشاری مستقل با افزایش سرعت سبزشدن (54 درصد) و درصد سبزشدن (28 درصد) نسبت به دیگر تیمارها با عملکرد 9/2202 کیلوگرم در هکتار در جایگاه بالاتری قرار گرفت. وزن 5 کیلوگرم بر هر سانتیمتر از عرض چرخ فشاردهنده نیز بیشترین تأثیر را بر عملکرد نشان داد. در نتیجه، ترکیب کم‌خاک‌ورزی (دوبار دیسک) و خطی‌کار چرخ فشاری مستقل با وزن 5 کیلوگرم بر هر سانتیمتر از عرض چرخ فشاردهنده مناسبترین ترکیب جهت افزایش عملکرد گندم در شرایط دیم منطقه شناخته شدند.
مقاله پژوهشی
یوسف عباسپور گیلانده؛ مهدی آهنی؛ عزت الله عسکری اصلی ارده؛ ولی رسولی شربیانی؛ امید سفالیان
دوره 11، شماره 1 ، خرداد 1389، صفحه 19-34
چکیده
فشردگی خاک یکی از مسایل جدی بسیاری از خاکها در نقاط مختلف دنیاست. به علت تغییر شرایط رطوبتی خاک با زمان، تعیین نقشههای فشردگی خاک نیازمند بهکارگیری سیستمهای نمونهبرداری سریع است. در این خصوص، نفوذسنج مخروطی پشت تراکتوری مجهز به میلههای نفوذ چندگانه با قابلیت اندازهگیری مقادیر شاخص مخروطی خاک در ردیفهای ...
بیشتر
فشردگی خاک یکی از مسایل جدی بسیاری از خاکها در نقاط مختلف دنیاست. به علت تغییر شرایط رطوبتی خاک با زمان، تعیین نقشههای فشردگی خاک نیازمند بهکارگیری سیستمهای نمونهبرداری سریع است. در این خصوص، نفوذسنج مخروطی پشت تراکتوری مجهز به میلههای نفوذ چندگانه با قابلیت اندازهگیری مقادیر شاخص مخروطی خاک در ردیفهای کشت محصول با فاصله متغیر طراحی و ساخته شد. دستگاه نفوذسنج مجهز به میلههای چندگانه از سه بخش مکانیکی، هیدرولیکی، و الکترونیکی تشکیل شده و قادر است مقاومت مکانیکی خاک را تا عمق 45 سانتیمتر اندازهگیری کند. بخش مکانیکی شامل یک شاسی است که ضمایم دستگاه روی آن قرار دارد و با اتصال سه‌نقطه بر روی تراکتور سوار میشود. به منظور حرکت میلههای نفوذ به درون خاک، از سیستم محرک هیدرولیکی استفاده شد. اطلاعات به دست آمده از حسگرهای عمق نفوذ و نیرو، به کمک دیتالاگر جمعآوری شد و با انتقال دادهها به کامپیوتر متصل به آن، نمودار شاخص مخروطی نسبت به عمق را به دست آمد. به منظور ارزیابی عملکرد دستگاه نفوذسنج، اندازهگیری شاخص مخروطی خاک در شرایط مختلف خاک مزرعهای (شخم خورده و کلشی) و در دو سطح رطوبتی (قبل و بعد از آبیاری) انجام و دادههای به دست آمده با دادههای نفوذسنج دستی در همان شرایط آزمایش در پانزده عمق مقایسه شد. نتایج نشان داد که همبستگی قابل توجهی بین دادههای شاخص مخروطی نفوذسنج دستی و تراکتوری وجود دارد بهطوریکه مقادیر ضریب همبستگی به ترتیب برابر با و 98/0=R2(قبل از آبیاری) و 96/0= R2و 97/0= R2(پس از آبیاری) به دست آمد. مقایسة میانگین‌ها با استفاده از آزمون t نشان داد که بین دادههای شاخص مخروطی دستگاه نفوذسنج تراکتوری و دستی در زمین کلشی و در زمین شخم خورده، در سطح احتمال5 درصد اختلاف معنیداری وجود ندارد. بنابراین نفوذسنج تراکتوری برای اندازهگیری مقاومت مکانیکی خاک توصیه میشود.
مقاله پژوهشی
غلامرضا قهرمانیان؛ علیرضا عیوضی؛ امیر نورجو
دوره 11، شماره 1 ، خرداد 1389، صفحه 35-48
چکیده
به منظور بررسی مدیریت بقایای گندم بر خصوصیات کمی و کیفی چغندرقند، آزمایشی به صورت اسپلیت بلوک در سه تکرار به مدت دو سال زراعی در ایستگاه تحقیقات کشاورزی میاندوآب تحت شرایط مزرعهای اجرا شد. تیمارهای مدیریت بقایای گیاهی شامل سوزاندن بقایا (روش مرسوم)، خرد کردن بقایا با دیسک و خرد نکردن بقایا در کرتهای اصلی و عملیات خاکورزی ...
بیشتر
به منظور بررسی مدیریت بقایای گندم بر خصوصیات کمی و کیفی چغندرقند، آزمایشی به صورت اسپلیت بلوک در سه تکرار به مدت دو سال زراعی در ایستگاه تحقیقات کشاورزی میاندوآب تحت شرایط مزرعهای اجرا شد. تیمارهای مدیریت بقایای گیاهی شامل سوزاندن بقایا (روش مرسوم)، خرد کردن بقایا با دیسک و خرد نکردن بقایا در کرتهای اصلی و عملیات خاکورزی شامل شخم با گاوآهن برگرداندار به عمق بیست تا بیست و پنج سانتیمتر در پاییز، بهار، و پاییز و بهار (هر دو) در کرتهای فرعی مرتب شدند. طی دو فصل زراعی، صفات عملکرد ریشه، درصد قند، ناخالصیهای شربت، عمق نفوذ ریشه، کربن آلی، سفتی خاک، و وزن مخصوص ظاهری خاک اندازهگیری شد. نتایج تجزیه واریانس مرکب دادهها نشان داد که در عملکرد ریشه، عملکرد قند سفید، عمق نفوذ ریشه و کربن آلی، حداقل اختلاف آماری معنیداری برای یکی از سطوح تیمارهای مدیریت بقایای گیاهی و عملیات خاکورزی وجود دارد. تیمار دیسک با گاوآهن برگرداندار بیست تا بیست و پنج سانتیمتر در پاییز بیشترین عملکرد (48 تن در هکتار) و تیمار دیسک با گاوآهن برگرداندار در بهار کمترین مقدار عملکرد (67/39 تن در هکتار) را به دست داده است. عملکرد ریشه، عمق نفوذ ریشه و کربن آلی خاک تحت مدیریت بقایای گیاهی قرار گرفته و تیمار خرد کردن بقایا با دیسک و خرد نکردن نسبت به سوزاندن بقایا برتر بودند. عمق نفوذ ریشه در تیمارهای خرد کردن و خرد نکردن بقایا با دیسک و به ترتیب 4/85 و 76/82 سانتیمتر اندازهگیری شد که تیمارهایی برتر هستند. در بین تیمارهای خاکورزی، شخم پاییزه با عمق نفوذ ریشه 14/84 سانتیمتر برتر بود. افزایش مادة آلی خاک و عمق نفوذ ریشه در تیمارهای مدیریتی خرد کردن بقایا و خرد نکردن آنها باعث افزایش عملکرد ریشه چغندرقند در بقایای گندم شد. مصرف آب در شخم پاییز کاهش یافته و بهرهوری مصرف آب به حداکثر رسید. بهرهوری مصرف آب بر اساس عملکرد ریشه در تیمارهای شخم در پاییز، بهار، و پاییز و بهار به ترتیب برابر 32/4، 47/3، و 66/3 کیلوگرم به ازای یک مترمکعب آب آبیاری محاسبه شد.
مقاله پژوهشی
جواد احدیان؛ حبیب موسوی جهرمی
دوره 11، شماره 1 ، خرداد 1389، صفحه 49-66
چکیده
جریان تخلیة شده جت‌های مستغرق باعث اختلاط جریان جت با جریان پذیرنده میشود. پیش‌بینی نوع اختلاط، در مسائل زیست محیطی را از اهمیت زیادی دارد. در این مقاله، طول اختلاط شناوری مثبت و خصوصیات منحنی پایین افتادگی ایجاد شده در اثر جت مستغرق بررسی شده است. جریان جت به پارامترهایی از قبیل سرعت اولیه، قطر پخش‌کننده، غلظت جریان ...
بیشتر
جریان تخلیة شده جت‌های مستغرق باعث اختلاط جریان جت با جریان پذیرنده میشود. پیش‌بینی نوع اختلاط، در مسائل زیست محیطی را از اهمیت زیادی دارد. در این مقاله، طول اختلاط شناوری مثبت و خصوصیات منحنی پایین افتادگی ایجاد شده در اثر جت مستغرق بررسی شده است. جریان جت به پارامترهایی از قبیل سرعت اولیه، قطر پخش‌کننده، غلظت جریان تخلیه شده در منبع پذیرندة، و شرایط جریان پذیرنده وابسته است. برای بررسی چگونگی ارتباط بین پارامترها، یک مدل آزمایشگاهی در آزمایشگاه هیدرولیک دانشگاه شهید چمران ساخته و آزمایشهای مختلف با سرعت، غلظت، و قطرهای اولیه متفاوت جت اجرا شد. طول منحنی‌های پایین افتادگی جریان جت به صورت نسبت بدون بعد طول به قطر اولیه در مقابل نسبت طولی پایین افتادگی بررسی شده است. بر اساس نتایج به دست آمده، افزایش قطر جت و به تبع آن افزایش مومنتم فلاکس، تأثیر معنیداری بر طول منحنی پایین افتادگی دارد. همچنین، افزایش غلظت سیال جت نیز به دلیل افزایش گرادیان دانسیته بین سیال جت و سیال پذیرنده و تغییر در نیروهای شناوری تأثیر زیادی بر طول منحنی پایین افتادگی دارد، به طوری که در یک غلظت مساوی، با افزایش قطر از 5 به 8 و از 8 به 15 میلیمتر، عدد فرود جرمیبرای سرعت‌های ورودی مختلف بین 30 تا 40 درصد کاهش و نسبت طولی شناوری مثبت به قطر اولیه بین 20 تا 35 درصد کاهش نشان داده است. نتایج حاصل از آزمایش نشان داد که با افزایش غلظت به میزان دو برابر، نسبت طولی شناوری مثبت به قطر اولیه بین 5 تا 20 درصد کاهش می‌یابد.
مقاله پژوهشی
محسن حیدری سلطان آبادی؛ سعید ملک؛ حمیدرضا قزوینی؛ محمد شاکر؛ مهدی هدایتی زاده
دوره 11، شماره 1 ، خرداد 1389، صفحه 67-84
چکیده
یکی از روشهای نیل به خودکفایی در تولید محصولات کشاورزی نظیر برنج، کاهش ضایعات آنهاست. عوامل زیادی در ایجاد ضایعات کمی و کیفی برنج نقش دارند که از آن جمله میتوان روش تبدیل شلتوک به برنج سفید و میزان رطوبت زمان تبدیل را نام برد. هدف از این تحقیق، مقایسة عملکرد سفیدکنهای سایشی و تیغهای (مالشی) از نظر درصد ...
بیشتر
یکی از روشهای نیل به خودکفایی در تولید محصولات کشاورزی نظیر برنج، کاهش ضایعات آنهاست. عوامل زیادی در ایجاد ضایعات کمی و کیفی برنج نقش دارند که از آن جمله میتوان روش تبدیل شلتوک به برنج سفید و میزان رطوبت زمان تبدیل را نام برد. هدف از این تحقیق، مقایسة عملکرد سفیدکنهای سایشی و تیغهای (مالشی) از نظر درصد شکستگی و درجة سفیدشدگی ارقام مختلف برنج بود. همچنین رطوبت مناسب تبدیل این ارقام در هر یک از سیستمهای یاد شده به دست آمد. به این منظور آزمایشی فاکتوریل بر پایة بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد که در آن از سه رقم شلتوک سرخه، سازندگی و طارم در چهار سطح رطوبت 8 ،10، 12 و 14درصد (بر پایه تر)، خشک و در دو سیستم تیغهای و سایشی مدرن به برنج سفید تبدیل شد. در هر تیمار، درصد شکستگی برنج و درجۀ سفید شدگی و نیز ظرفیت کاری و میزان توان مصرفی هر سیستم اندازهگیری شد. نتایج نشان داد اثر ساده رقم، نوع سفیدکن، و رطوبت تبدیل همچنین و اثر متقابل آنها در سطح آماری یک درصد بر درصد شکستگی و درجۀ سفید شدگی معنیدار است. بر این اساس، رقم سرخه کمترین و طارم بیشترین میزان شکستگی برنج را دارا بود. همچنین میانگین شکستگی و سفیدشدگی در سفیدکن سایشی به صورت معنیدار کمتر از نوع تیغهای بود. رطوبت 14 درصد بیشترین شکستگی و کمترین سفید شدگی برنج را داشت. بررسی اثر متقابل رقم و رطوبت در دو سیستم سایشی و تیغهای بر میزان شکستگی و سفیدشدگی برنج نشان داد که مناسبترین رطوبت تبدیل در سیستم سایشی برای ارقام سرخه، سازندگی و طارم به ترتیب 10، 12 و 10 درصد و در سیستم تیغهای به ترتیب 10، 12 و 12درصد و ظرفیت کاری و میزان توان مصرفی در سیستم سایشی به ترتیب 7/1 و 43/3 برابر سیستم تیغهای است.
مقاله پژوهشی
علیرضا کیانی
دوره 11، شماره 1 ، خرداد 1389، صفحه 85-102
چکیده
بزرگترین چالش کنونی برای تولید غذا در کشورکمبود منابع آب است. در چنین شرایطی، استفادة مؤثرتر از آب یکی از ضروری‌ترین گزینه‌ها برای افزایش تولید محصولات کشاورزی است. شناخت رابطة آب-عملکردِ گیاه در این زمینه مفید خواهد بود. پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطة آب- عملکرد در سه رقم سویا، مقدار بهینه آب آبیاری در شرایط کمبود آب، مقایسة ...
بیشتر
بزرگترین چالش کنونی برای تولید غذا در کشورکمبود منابع آب است. در چنین شرایطی، استفادة مؤثرتر از آب یکی از ضروری‌ترین گزینه‌ها برای افزایش تولید محصولات کشاورزی است. شناخت رابطة آب-عملکردِ گیاه در این زمینه مفید خواهد بود. پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطة آب- عملکرد در سه رقم سویا، مقدار بهینه آب آبیاری در شرایط کمبود آب، مقایسة دو راهبرد کم‌آبیاری و آبیاری کامل از نظر تولید و ضریب واکنش ارقام به آب (Ky) اجرا شده است. اینپژوهش با استفاده از روش آبیاری بارانی با چهار تیمار مختلف آبیاری بر اساس فاصله از خط فرعی بههمراه سه رقم سویا ( سحر، G3، و DPX) با چهار تکرار در سال‌های زراعی 1384 و 1385 در خاک لومِ رسی- سیلتی تا لومِ سیلتی در مزرعهای به وسعت 3000 متر مربع در گرگان به اجرا در آمد. نوع آزمایش کرتهای خرد شده بود که در آن مقدار آب به عنوان کرت اصلی و ثابت و سه رقم سویا به صورت کرتهای فرعی و تصادفی در داخل کرت اصلی توزیع شدند. نتایج نشان میدهد که عملکرد هر سه رقم تحت تأثیر تیمارهای آبیاری قرار گرفتند. بیشترین عملکرد ارقام سویا مربوط به نزدیکترین فاصله از خط لولة آبیاری بارانی (W1) با میانگین 3306 کیلوگرم در هکتار و در بین ارقام نیز بالاترین عملکرد مربوط به رقم DPX با میانگین 2905 کیلوگرم در هکتار است. نتایج نشان میدهد که در صورتیکه بارندگی مؤثر رخ ندهد، مقدار بهینه آب آبیاری در شرایط کم‌آبیاری برای سه رقم سحر، G3، و DPXتقریباً یکسان و به ترتیب برابر با 424، 433، و 435 میلیمتر است. در شرایط آبیاری کامل برای حصول به حداکثر عملکرد، ارقام سحر، G3 و DPX به ترتیب به مقدار 437، 467، و 523 میلیمتر آب آبیاری و یا به مقدار 550، 580 و 640 میلیمتر آبکاربردی (مجموع باران مؤثر و آب آبیاری) نیاز دارند. جهت افزایش تولید کل، مقایسه کمًی دو راهبرد کم‌آبیاری و آبیاری کامل حکایت از برتری روش کم‌آبیاری دارد. واکنش عملکرد ارقام نسبت به مقادیر مختلف آب و برآورد ضریب واکنش به آب آنها (Ky) نشان میدهد که رقم DPX به منظور افزایش تولید و استفادة بهینه از منابع محدود آب نسبت به ارقام دیگر در الویت است. در این پژوهش، Ky برای ارقام سحر، G3، و DPX به ترتیب برابر با 1/1، 06/1، و 92/0 براورد شده است.
مقاله پژوهشی
علیرضا قدس ولی
دوره 11، شماره 1 ، خرداد 1389، صفحه 103-116
چکیده
این تحقیق، نمونه‌هایی از فندقة آفتابگردان روغنی سه رقم پروگرس، هایسان33، و یوروفلور نمونهبرداری شده از چهار مکان علی‌آباد، گلیداغ،کلاله، و کالپوش واقع در استان گلستان با دو غربال دارای منافذ 16-14 میلیمتر طول و 75/2 و 75/3 میلیمتر عرض به سه بخش تقسیم شدند؛ بخش بزرگ (ضخامت بزرگتر از 75/3 میلیمتر)، متوسط (ضخامت بین 75/2 و 75/3 میلیمتر)، ...
بیشتر
این تحقیق، نمونه‌هایی از فندقة آفتابگردان روغنی سه رقم پروگرس، هایسان33، و یوروفلور نمونهبرداری شده از چهار مکان علی‌آباد، گلیداغ،کلاله، و کالپوش واقع در استان گلستان با دو غربال دارای منافذ 16-14 میلیمتر طول و 75/2 و 75/3 میلیمتر عرض به سه بخش تقسیم شدند؛ بخش بزرگ (ضخامت بزرگتر از 75/3 میلیمتر)، متوسط (ضخامت بین 75/2 و 75/3 میلیمتر)، و بخش کوچک (ضخامت کوچکتر از 75/2 میلیمتر). توزیع اندازه و فراوانی دانة نمونه‌های آفتابگردان بررسی و تأثیر اندازة دانه روی عدد پراکسید، عدد اسیدی، جرم مخصوص، و ضریب شکست روغن‌های استحصالی نیز با استفاده از طرح کاملاً تصادفی در قالب آزمایشهای فاکتوریل 2×3×8 (هشت سطح نمونه، سه سطح اندازة دانه، و دو سطح نوع مغز دانه) ارزیابی شد. نمونه‌های پروگرس کلاله و هایسان 33 علی‌آباد در سطح احتمال 5 درصد به ترتیب دارای بیشترین و کمتریندانه‌های بزرگ و نمونه‌های یوروفلور گلیداغ و هایسان 33 گلیداغ در سطح احتمال 5 درصد به ترتیب دارای بیشترین و کمتریندانه‌های کوچک بودند. اندازة بزرگ، متوسط، و کوچک دانه‌ها همگی با هم از نظر ضریب شکست روغن در سطح احتمال 5 درصد اختلاف معنیدار نشان دادند و دانه‌های متوسط و بزرگ به ترتیب بیشترین و کمترین ضریب شکست روغن را داشتند. مغزهای کامل و شکستة دانه‌ها از نظر جرم مخصوص روغن در سطح احتمال 5 درصد با هم اختلاف معنیدار نشان دادند. بین عدد پراکسید روغن‌های به دست آمده در سطح احتمال 1 درصد اختلاف معنیدار وجود داشت و روغن نمونة یوروفلور گلیداغ با بیشترین مقدار عدد پراکسید نسبت به کمترین مقدار آن که مربوط به نمونة یوروفلور کالپوش بود 6/61 درصد افزایش نشان داد. براساس نتایج به دست آمده و تأثیر اندازة فندقة آفتابگردان روی کیفیت روغن استحصالی باید نسبت به درجه‌بندی روغن‌های خام استخراج شده بر اساس پارامترهای کیفی آنها اقدام کرد که این موضوع می‌تواند راهنمایی برای عملیات واحد پالایش روغن و خصوصاً هیدروژناسیون و تولید انواع روغن مخصوص سرخ کردن و سالاد باشد.
